FAKTORİNG SÖZLEŞMESİ

Faktoring firmaların mal ve hizmet satışlarından doğmuş veya doğacak fatura veya benzeri bir belgeye dayanan alacaklarının, faktoring şirketi tarafından devralındığı ve belli ödemeler karşılığında müşteriye, tahsilat, kredi ve garanti hizmetlerinin sunulduğu bir işlem olarak tanımlanmaktadır. Faktoring esas olarak, faktoring şirketi, faktoring şirketinin hizmet sunduğu müşteri ve müşterinin mal sattığı veya hizmet sunduğu alıcılar arasında gerçekleşen üçlü bir ilişkidir.

Faktoring işlemi, 3 kişilik bir yapıdan oluşur. Alacak sahibi (müşteri, işletme), Alacakları Devralan (faktor) ve Borçlu (Malları satın alan). Uluslararası faktoring işlemlerinde ise 4 kişilik bir yapı vardır. Burada diğer üç tarafa ek olarak birde yurt dışında bulunan borçludan alacağı tahsil edecek olan, ‘yurt dışındaki faktör tarafı bulunur.

Factoring, müşterinin üçüncü kişilerden olan alacaklarının, Factoring şirketi tarafından bedeli peşin ödenerek satın alınmasıdır. Factoringde satıcı, alacaklarını faktoring sözleşmesi ile faktor’a satar ve bununla birlikte alacakların tahsil edilememe riskini de faktor’a devreder.

Faktoring sözleşmesinde bir şirketin varlığı gerekir. Müşteri mal veya hizmet satışlarından doğmuş ya da doğacak alacağını bu şirkete devreder.

Faktoring sözleşmesi rızai bir sözleşmedir. Tarafların karşılıklı rızalarının uyuşması ile kurulur.  Bu sözleşmenin yazılı bir şekilde düzenlenmesi zorunludur.

Faktoring sözleşmesinde şirketin borçları aşağıdaki gibidir:

•          Alacakları devralma borcu

•          Ödeme yapma borcu

•          Alacakların tahsilinde özen gösterme borcu

•          Garanti sağlama borcu

•          Sır saklama borcu

Faktoring sözleşmesinde müşterinin borçları aşağıdaki gibidir:

•          Alacağı devretme borcu

•          Alacağın devrini borçluya devretme borcu

•          Teminat verme borcu

•          Garanti borcu

•          Faiz, komisyon ve masrafları ödeme borcu

•          Bilgi ve belge verme borcu

•          Alacaklıların devrinin ve diğer edimlerin amacına ulaşmasına engel olmama borcu

Faktoring sözleşmesi sürekli borç ilişkisi içeren bir sözleşmedir. Bu nedenle sürekli borç ilişkilerinin sona erme düzenine tabidir. Sözleşme bir süreye tabiyse o sürenin dolması ile sona erer.  Eğer sözleşmede süre belirtilmemişse taraflar olağan ya da olağanüstü nedenle sözleşmeyi sona erdirebilir. Tarafların anlaşması, taraflardan birinin ölümü veya tüzel kişiliğin sona ermesi, ehliyet kaybı ve iflas sebebiyle de faktoring sözleşmesi sona erer.

İLGİLİ KANUN HÜKÜMLERİ

FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN ŞİRKETLERİ KANUNU

MADDE 38 – (1) Faktoring sözleşmesi; mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoring şirketinin müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının yanı sıra finansman veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi birini ya da tümünü içeren sözleşmedir.

(2) Faktoring sözleşmesinin yazılı şekilde düzenlenmesi zorunludur. 

MADDE 40 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği kurulur.

(2) Şirketler faaliyet izni aldıkları tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.