Avukat Nedir? Avukatlık Nedir?

Avukat; Türk Dil Kurumu’nun Büyük Türkçe Sözlüğünde “Hak ve yasa işlerinde isteyenlere yol göstermeyi, mahkemelerde, devlet dairelerinde başkalarının hakkını aramayı, korumayı meslek edinen ve bunun için yasanın gerektirdiği şartları taşıyan kimse” şeklinde tanımlanır. 1136 Sayılı Avukatlık Kanununda (Md. 1) Avukatın tanımına yer verilmez ancak Avukatlığın Mahiyetinin “Avukatlık, kamu hizmeti ve serbest bir meslektir.” olduğu ifade edilir.

“Hak ve adaleti savunma” çabası insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanların toplum halinde yaşamaya başlaması ile birlikte insanlar arasındaki hak ve adalet beklentileri bir “hak ve adalet savunma faaliyeti” gereksinimi yaratmış, Eski Yunan’da insanları akraba ve yakınlarına verilen savunma hakkı zaman içinde bir meslek halini almış, Roma İmparatorluğu döneminde yazılı hukukun da gelişimi ile “Avukatlık Mesleği” doğmuştur.

Avukatlık Mesleğinin Gelişiminde Önemli Tarihler

Avukatlar ilk defa Roma İmparatorluğu döneminde verdikleri hizmet için ücret almaya başlamışlardır. Roma İmparatoru Trajan avukatlık ücretinde ilk düzenlemeleri yapan kişidir.

Avukatlar Ortaçağ’da Lonca çeklinde örgütlenmişler, Avukatlık Yemini 1274 tarihli Philippe Le Hardi emirnamesi ile Avukatlık Stajı 1344 tarihli emirname ile Avukatlık Levhası 1345 tarihli 6. Philip emirnamesi ile düzenlenmiştir.

Fransa’da meslek loncaların 1789 Fransız İhtilali sonrasında kapatılmasının ardından 1810 yılından itibaren başlayan yeni mesleki yapılanmalar 1852 yılından itibaren bugünkü anlamda Baro kurumunun oluşumuna doğru ilerler.

Fransa’da 1920 ve 1930 Kararnameleri ile Avukatların bugünkü mesleki faaliyeti ve Baroların bugünkü yapıları şekillenir.

Avukatlık Mesleği Kamusal Bir Meslektir

1136 Sayılı Avukatlık Kanunu, Avukatın adaletin tecellisine çaba gösterdiği, tek bir kişinin hakkını savunurken aynı zamanda toplumda benzer durumda bulunanların hakkını da savunduğuna inandığı, Avukatın kişilerin hakkını savunurken aynı zamanda tüm durumlar için geçerlilik taşıyan değerleri de savunduğu inancı ile hareket eden Kara Avrupası Klasik Avukatlık Anlayışı etkisindedir.

Bu anlayışta Avukat kendini sadece Müvekkiline karşı değil aynı zamanda topluma ve adalete karşı da sorumlu hisseder ve hizmetini kamu hizmeti olarak kabul eder.

Anglosakson hukukunun zaman içinde gelişim göstermesi ile ortaya çıkan Amerikan Avukatlık Anlayışı; Amerikan toplumunun sosyal, iktisadi ve politik yapısına paralel olarak, Avukatlığın kamusal meslek fonksiyonuna daha mesafeli, ticari faaliyet çizgisine daha yakındır.

Türkiye’de Avukatlık Mesleğinin Gelişimi ve Bugünü

Ülkemizde faaliyet gösteren ve konsolos ve ticaret mahkemelerinde görev yapan yabancı Avukatlar kendi Barolarını 1870 tarihinde “Bareau de Constinople” adıyla kurmuşlardır. Bu tarihten 6 yıl sonra, ülkemizde Avukatlık mesleğini düzenleyen ilk metin 1876 tarihli Dava vekilleri Nizamnamesi çıkarılmıştır.

1924 Yılında çıkarılan ilk Avukatlık (Muhamat) Kanunu, ülkemizde Avukatlık mesleğine ilişkin ilk yasal düzenlemedir. Bu düzenlemeyi 1938 Tarihli Büyük Avukatlık Yasası ve onu da 1969 tarihli olup önemli değişikliklere uğramasına rağmen halen yürürlükte bulunan 1136 Sayılı Avukatlık Kanunu izler.

Bugünlerde 1136 Saylı Kanununu yürürlükten kaldıracak yeni bir Avukatlık Kanunu tasarısı hazırlanmıştır. Adalet Bakanlığınca hazırlanan yasa taslağına buradan ulaşılabilir.

Nasıl Avukat Olunur?

Avukatlık mesleğine giriş için gereken koşullar yürürlükteki 1136 Sayılı Avukatlık Kanununun 3 ile 10. Maddeleri arasında düzenlenmiştir. Avukatlık mesleğine girişte kritik konu Avukatlık Sınavı’dır. Yürürlükteki mevzuata göre Avukatlık mesleğine kabulde sınav koşulu yoktur ancak yeni hazırlanan Yasa Taslağı Avukatlık Sınavı getirmektedir.

Türkiye’de avukatlık yapabilmenin temel koşulları; Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, Hukuk Fakültesi mezunu olmak, Avukatlık Stajını tamamlamak ve Baro’ya kaydolmaktır.

Avukatların Çalışma Alanları

Avukatlar temelde iki şekilde çalışırlar: Serbest Avukatlar ve Bağımlı Avukatlar. Serbest avukatlar, kendi bürolarında tek başlarına çalışabilecekleri gibi birlikte de çalışabilirler. Birlikte çalışma durumu iki ayrı şekilde olabilir; Avukatlar bir Hukuk Bürosu (Avukatlık Bürosu) kurarak çalışabilecekleri gibi, koşulları Avukatlık Kanununda düzenlenen Avukatlık Ortaklığı kurarak da çalışabilirler. Bir kamu yada özel hukuk tüzel kişisine bağlı olarak çalışan Avukatlar ise bağımlı avukat olarak tanımlanırlar. Bağımlı avukatlar sadece bağımlı çalıştıkları kurum ve kuruluşların işlerini takip ederler. Serbest Avyukatlık faaliyeti ile birlikte yapılabilen ve yapılamayan işler Avukatlık Kanununun 11 ve 12. maddelerinde düzenlenmiştir.
Hukuk Bürosu şeklinde organize olarak çalışan Avukatlar da bazen işlerini ortak takip etmekte, bazen işlerini ayrı takip etmekte ve sadece masraf ortaklığı yapmaktadır.

Avukatlara Vekaletname Verirken Dikkat Edilmesi Gereken Birkaç Nokta

Avukatlar, müvekkillerinden aldıkları vekillik yetkisi çerçevesinde çalışırlar. Tarafların arasındaki bu ilişki, müvekkillerin avukatlarına verecekleri vekaletname ile kurulur. Kendisini bir avukat ile temsil ettirmek, avukatlık hizmeti almak isteyen bir kişi, Avukata Noter'de vekaletname verir. Avukat, bu vekaletnamede yer alan yetkiler ve Avukatlık Hukukunun çerçevesinde vekillik görevini ifa eder. Avukata vekaletname çıkarırken, standart vekillik yetkilerinin yanı sıra "sulh, ibra, kabul, feragat, ahzu kabz (müvekkil adına para alma yetkisi)" verilip verilmeyeceğine karar verilmelidir. Bu yetkilerin verilip verilmemesi Avukatların görev yetki ve faaliyetlerini doğrudan etkiler.

Avukatlar İle Çalışırken Dikkat Edilmesi Gereken Birkaç Nokta

Avukatlık mesleği bir güven mesleğidir. Müvekkiller hak ve sorumlulukları konusunda Avukatlarına emanettir. Bu nedenle, Avukatlar ile çalışılırken unsurları yine Avukatlık Kanununda düzenlenen bir Avukatlık Ücret Sözleşmesi imzalarlar. Bu sözleşmenin imzalanmamış olması durumunda geçerli olacak koşullar da yine Avukatlık Kanununda ayrıca düzenlenmiştir. Ancak, takip edilecek işin özelliklerine uygun şartları taşıyan yazılı bir sözleşmenin imzalanması vekillik ilişkisinin taraflarına her zaman tavsiye edilir.

Avukatlık Mesleğinin Nitelikleri