TÜKETİCİNİN
KORUNMASI HAKKINDA KANUN
Kanun
No. 6502 Kabul
Tarihi: 7/11/2013
BİRİNCİ KISIM
Amaç,
Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1)
Bu Kanunun amacı; kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve
güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici,
çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve
bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu
girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında
gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE
2 – (1)
Bu Kanun, her türlü tüketici işlemi ile tüketiciye yönelik uygulamaları
kapsar.
Tanımlar
MADDE
3 – (1)
Bu Kanunun uygulanmasında;
a)
Bakan: Gümrük ve Ticaret Bakanını,
b)
Bakanlık: Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,
c)
Genel Müdür: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürünü,
ç)
Genel Müdürlük: Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünü,
d)
Hizmet: Bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan ya da yapılması taahhüt
edilen mal sağlama dışındaki her türlü tüketici işleminin konusunu,
e)
İthalatçı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere mal veya hizmetleri ya
da bu malların hammaddelerini yahut ara mallarını ticari veya mesleki
amaçlarla ithal ederek satım, kira, finansal kiralama veya benzeri bir
yolla piyasaya süren gerçek veya tüzel kişiyi,
f)
Kalıcı veri saklayıcısı: Tüketicinin gönderdiği veya kendisine gönderilen
bilgiyi, bu bilginin amacına uygun olarak makul bir süre incelemesine
elverecek şekilde kaydedilmesini ve değiştirilmeden kopyalanmasını sağlayan
ve bu bilgiye aynen ulaşılmasına imkân veren kısa mesaj, elektronik posta,
internet, disk, CD, DVD, hafıza kartı ve benzeri her türlü araç veya
ortamı,
g)
Konut finansmanı kuruluşu: Konut finansmanı kapsamında doğrudan tüketiciye
kredi kullandıran ya da finansal kiralama yapan bankalar ile Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından konut finansmanı faaliyetinde
bulunması uygun görülen finansal kiralama şirketleri ve finansman
şirketlerini,
ğ)
Kredi veren: Mevzuatı gereği tüketicilere kredi vermeye yetkili olan gerçek
veya tüzel kişiyi,
h)
Mal: Alışverişe konu olan; taşınır eşya, konut veya tatil amaçlı taşınmaz
mallar ile elektronik ortamda kullanılmak üzere hazırlanan yazılım, ses,
görüntü ve benzeri her türlü gayri maddi malları,
ı)
Sağlayıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki
amaçlarla tüketiciye hizmet sunan ya da hizmet sunanın adına ya da hesabına
hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
i)
Satıcı: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki
amaçlarla tüketiciye mal sunan ya da mal sunanın adına ya da hesabına
hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi,
j)
Teknik düzenleme: 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere
İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunda yer
alan tanımı,
k)
Tüketici: Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya
tüzel kişiyi,
l)
Tüketici işlemi: Mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil
olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya
da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında
kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri
sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlemi,
m)
Tüketici örgütleri: Tüketicinin korunması amacıyla kurulan dernek, vakıf
veya bunların üst kuruluşlarını,
n)
Üretici: Kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan
mal ya da bu malların hammaddelerini yahut ara mallarını üretenler ile mal
üzerine markasını, unvanını veya herhangi bir ayırt edici işaretini koyarak
kendisini üretici olarak gösteren gerçek veya tüzel kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Genel
Esaslar
Temel
ilkeler
MADDE
4 – (1)
Bu Kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşmeler ile
bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde,
açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenir ve bunların bir nüshası
kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilir.
Sözleşmede bulunması gereken şartlardan bir veya birkaçının bulunmaması
durumunda, eksiklik sözleşmenin geçerliliğini etkilemez. Bu eksiklik
sözleşmeyi düzenleyen tarafından derhâl giderilir.
(2)
Sözleşmede öngörülen koşullar, sözleşme süresi içinde tüketici aleyhine
değiştirilemez.
(3)
Tüketiciden; kendisine sunulan mal veya hizmet kapsamında haklı olarak
yapılmasını beklediği ve sözleşmeyi düzenleyenin yasal yükümlülükleri
arasında yer alan edimler ile sözleşmeyi düzenleyenin kendi menfaati
doğrultusunda yapmış olduğu masraflar için ek bir bedel talep edilemez. Bankalar,
tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran kuruluşlar
tarafından tüketiciye sunulan ürün veya hizmetlerde ise tüketiciden faiz
dışında alınacak her türlü ücret, komisyon ve masraf türleri ile bunlara
ilişkin usul ve esaslar Bakanlığın görüşü alınarak bu Kanunun ruhuna uygun
olarak ve tüketiciyi koruyacak şekilde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme
Kurumu tarafından belirlenir.
(4)
Bu Kanunda düzenlenen sözleşmelere istinaden tüketiciden talep edilecek her
türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak kâğıt
üzerinde yazılı şekilde tüketiciye verilmesi zorunludur. Uzaktan iletişim
aracıyla kurulan sözleşmelerde ise, bu bilgiler kullanılan uzaktan iletişim
aracına uygun şekilde verilir. Bu bilgilerin tüketiciye verildiğinin ispatı
sözleşmeyi düzenleyene aittir.
(5)
Tüketicinin yapmış olduğu işlemler nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde
sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak
şekilde senet düzenlenebilir. Bu fıkra hükümlerine aykırı olarak düzenlenen
senetler tüketici yönünden geçersizdir.
(6)
Tüketici işlemlerinde, tüketicinin edimlerine karşılık olarak alınan şahsi
teminatlar, her ne isim altında olursa olsun adi kefalet sayılır.
Tüketicinin alacaklarına ilişkin karşı tarafça verilen şahsi teminatlar
diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmadıkça müteselsil kefalet sayılır.
(7)
Temerrüt hâli de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz
uygulanmaz.
(8)
Bu Kanun tüm düzenlemeleri yönünden katılım bankalarını da kapsar.
Uygulama, kâr payı dikkate alınarak yapılır.
Tüketici
sözleşmelerindeki haksız şartlar
MADDE
5 – (1)
Haksız şart; tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen ve
tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına
aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme
şartlarıdır.
(2)
Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak
hükümsüzdür. Sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini
korur. Bu durumda sözleşmeyi düzenleyen, kesin olarak hükümsüz sayılan
şartlar olmasaydı diğer hükümlerle sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri
süremez.
(3)
Bir sözleşme şartı önceden hazırlanmış ve standart sözleşmede yer alması
nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının
tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir. Sözleşmeyi düzenleyen, bir
standart şartın münferiden müzakere edildiğini iddia ediyorsa bunu ispatla
yükümlüdür. Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden standart
sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli
unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması,
sözleşmenin kalan kısmına bu maddenin uygulanmasını engellemez.
(4)
Sözleşme şartlarının yazılı olması hâlinde, tüketicinin anlayabileceği açık
ve anlaşılır bir dilin kullanılmış olması gerekir. Sözleşmede yer alan bir
hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya birden çok anlama gelmesi hâlinde;
bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanır.
(5)
Faaliyetlerini, kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle
yürütmekte olan kişi veya kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de niteliklerine
bakılmaksızın bu madde hükümleri uygulanır.
(6)
Bir sözleşme şartının haksızlığı; sözleşme konusu olan mal veya hizmetin
niteliği, sözleşmenin kuruluşunda var olan şartlar ve sözleşmenin diğer
hükümleri veya haksız şartın ilgili olduğu diğer bir sözleşmenin hükümleri
dikkate alınmak suretiyle sözleşmenin kuruluş anına göre belirlenir.
(7)
Sözleşme şartlarının haksızlığının takdirinde, bu şartlar açık ve anlaşılır
bir dille yazılmış olmak koşuluyla, hem sözleşmeden doğan asli edim
yükümlülükleri arasındaki hem de mal veya hizmetin piyasa değeri ile
sözleşmede belirlenen fiyat arasındaki dengeye ilişkin bir değerlendirme
yapılamaz.
(8)
Bakanlık, genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde yer alan
haksız şartların, sözleşme metinlerinden çıkarılması veya kullanılmasının
önlenmesi için gerekli tedbirleri alır.
(9)
Haksız şartların tespit edilmesi ve denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar
ile sınırlayıcı olmamak üzere haksız şart olduğu kabul edilen sözleşme
şartları yönetmelikle belirlenir.
Satıştan
kaçınma
MADDE
6 – (1)
Vitrinde, rafta, elektronik ortamda veya açıkça görülebilir herhangi bir
yerde teşhir edilen malın, satılık olmadığı belirtilen bir ibareye yer
verilmedikçe satışından kaçınılamaz.
(2)
Hizmet sağlamaktan haklı bir sebep olmaksızın kaçınılamaz.
(3)
Ticari veya mesleki amaçlarla hareket edenler; aksine bir teamül, ticari
örf veya adet ya da haklı bir sebepyoksa; bir mal veya hizmetin
satışını o mal veya hizmetin, kendisi tarafından belirlenen miktar, sayı,
ebat gibi koşullara ya da başka bir mal veya hizmetin satın alınması
şartına bağlayamaz.
(4)
Bakanlık ve belediyeler, bu madde hükümlerinin uygulanması ve izlenmesine
ilişkin işleri yürütmekle görevlidir.
Sipariş
edilmeyen mal veya hizmetler
MADDE
7 – (1)
Sipariş edilmeyen malların gönderilmesi ya da hizmetlerin sunulması
durumunda, tüketiciye karşı herhangi bir hak ileri sürülemez. Bu hâllerde,
tüketicinin sessiz kalması ya da mal veya hizmeti kullanmış olması,
sözleşmenin kurulmasına yönelik kabul beyanı olarak yorumlanamaz.
Tüketicinin malı geri göndermek veya muhafaza etmek gibi bir yükümlülüğü
yoktur.
(2)
Bir mal veya hizmetin sipariş edildiğini iddia eden bu iddiasını ispatla
yükümlüdür.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ayıplı Mal
ve Hizmetler
BİRİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Mallar
Ayıplı
mal
MADDE
8 – (1)
Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan
örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması
gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.
(2)
Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya
da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını
taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit
edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını
karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya
ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da
ayıplı olarak kabul edilir.
(3)
Sözleşmeye konu olan malın, sözleşmede kararlaştırılan süre içinde teslim
edilmemesi veya montajının satıcı tarafından veya onun sorumluluğu altında
gerçekleştirildiği durumlarda gereği gibi monte edilmemesi sözleşmeye
aykırı ifa olarak değerlendirilir. Malın montajının tüketici tarafından
yapılmasının öngörüldüğü hâllerde, montaj talimatındaki yanlışlık veya
eksiklik nedeniyle montaj hatalı yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa söz
konusu olur.
Ayıplı
maldan sorumluluk
MADDE
9 – (1)
Satıcı, malı satış sözleşmesine uygun olarak tüketiciye teslim etmekle
yükümlüdür.
(2)
Satıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan
haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini
veya yapılan açıklamanın içeriğinin satış sözleşmesinin akdi anında
düzeltilmiş olduğunu veya satış sözleşmesi kurulma kararının bu açıklama
ile nedensellik bağı içinde olmadığını ispatladığı takdirde açıklamanın
içeriği ile bağlı olmaz.
İspat
yükü
MADDE
10 – (1)
Teslim tarihinden itibaren altı ay içinde ortaya çıkan ayıpların, teslim
tarihinde var olduğu kabul edilir. Bu durumda malın ayıplı olmadığının
ispatı satıcıya aittir. Bu karine, malın veya ayıbın niteliği ile
bağdaşmıyor ise uygulanmaz.
(2)
Tüketicinin, sözleşmenin kurulduğu tarihte ayıptan haberdar olduğu veya
haberdar olmasının kendisinden beklendiği hâllerde, sözleşmeye aykırılık
söz konusu olmaz. Bunların dışındaki ayıplara karşı tüketicinin seçimlik
hakları saklıdır.
(3)
Satışa sunulacak ayıplı mal üzerine ya da ambalajına, üretici, ithalatçı
veya satıcı tarafından tüketicinin kolaylıkla okuyabileceği şekilde malın
ayıbına ilişkin açıklayıcı bilgiyi içeren bir etiket konulur. Bu etiketin
tüketiciye verilmesi veya ayıba ilişkin açıklayıcı bilginin tüketiciye
verilen fatura, fiş veya satış belgesi üzerinde açıkça gösterilmesi
zorunludur. Teknik düzenlemesine uygun olmayan ürünler ise hiçbir şekilde
piyasaya arz edilemez. Bu ürünlere, Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri
uygulanır.
Tüketicinin
seçimlik hakları
MADDE
11 – (1)
Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a)
Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b)
Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c)
Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait
olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç)
İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından
birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine
getirmekle yükümlüdür.
(2)
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi hakları üretici
veya ithalatçıya karşı da kullanılabilir. Bu fıkradaki hakların yerine
getirilmesi konusunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
Üretici veya ithalatçı, malın kendisi tarafından piyasaya sürülmesinden
sonra ayıbın doğduğunu ispat ettiği takdirde sorumlu tutulmaz.
(3)
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için
orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici,
sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini
kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi
ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip
etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(4)
Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesi haklarından
birinin seçilmesi durumunda bu talebin satıcıya, üreticiye veya ithalatçıya
yöneltilmesinden itibaren azami otuz iş günü, konut ve tatil amaçlı
taşınmazlarda ise altmış iş günü içinde yerine getirilmesi zorunludur.
Ancak, bu Kanunun 58 inci maddesi uyarınca çıkarılan yönetmelik eki listede
yer alan mallara ilişkin, tüketicinin ücretsiz onarım talebi, yönetmelikte
belirlenen azami tamir süresi içinde yerine getirilir. Aksi hâlde tüketici
diğer seçimlik haklarını kullanmakta serbesttir.
(5)
Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını
seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden yapılan
indirim tutarı derhâl tüketiciye iade edilir.
(6)
Seçimlik hakların kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar,
tüketicinin seçtiği hakkı yerine getiren tarafça karşılanır. Tüketici bu
seçimlik haklarından biri ile birlikte 11/1/2011 tarihli ve 6098
sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
Zamanaşımı
MADDE
12 – (1)
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre
belirlenmediği takdirde, ayıplı maldan sorumluluk, ayıp daha sonra ortaya
çıkmış olsa bile, malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren iki yıllık
zamanaşımına tabidir. Bu süre konut veya tatil amaçlı taşınmaz mallarda
taşınmazın teslim tarihinden itibaren beş yıldır.
(2)
Bu Kanunun 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrası saklı olmak üzere ikinci el
satışlarda satıcının ayıplı maldan sorumluluğu bir yıldan, konut veya tatil
amaçlı taşınmaz mallarda ise üç yıldan az olamaz.
(3)
Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri
uygulanmaz.
İKİNCİ BÖLÜM
Ayıplı Hizmetler
Ayıplı
hizmet
MADDE
13 – (1)
Ayıplı hizmet, sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya
taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken
özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.
(2)
Hizmet sağlayıcısı tarafından bildirilen, internet portalında veya
reklam ve ilanlarında yer alan özellikleri taşımayan ya da yararlanma amacı
bakımından değerini veya tüketicinin ondan makul olarak beklediği faydaları
azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler
içeren hizmetler ayıplıdır.
Ayıplı
hizmetten sorumluluk
MADDE
14 – (1)
Sağlayıcı, hizmeti sözleşmeye uygun olarak ifa etmekle yükümlüdür.
(2)
Sağlayıcı, kendisinden kaynaklanmayan reklam yoluyla yapılan açıklamalardan
haberdar olmadığını ve haberdar olmasının da kendisinden beklenemeyeceğini
veya yapılan açıklamanın içeriğinin hizmet sözleşmesinin kurulduğu tarihte
düzeltilmiş olduğunu veya hizmet sözleşmesinin kurulması kararının bu
açıklama ile nedensellik bağı içermediğini ispatladığı takdirde açıklamanın
içeriği ile bağlı olmaz.
Tüketicinin
seçimlik hakları
MADDE
15 – (1)
Hizmetin ayıplı ifa edildiği durumlarda tüketici, hizmetin yeniden
görülmesi, hizmet sonucu ortaya çıkan eserin ücretsiz onarımı, ayıp
oranında bedelden indirim veya sözleşmeden dönme haklarından birini
sağlayıcıya karşı kullanmakta serbesttir. Sağlayıcı, tüketicinin tercih
ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Seçimlik hakların
kullanılması nedeniyle ortaya çıkan tüm masraflar sağlayıcı tarafından
karşılanır. Tüketici, bu seçimlik haklarından biri ile birlikte Türk
Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca tazminat da talep edebilir.
(2)
Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin sağlayıcı için orantısız
güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici bu hakları
kullanamaz. Orantısızlığın tayininde hizmetin ayıpsız değeri, ayıbın önemi
ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip
etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır.
(3)
Tüketicinin sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim hakkını
seçtiği durumlarda, ödemiş olduğu bedelin tümü veya bedelden indirim
yapılan tutar derhâl tüketiciye iade edilir.
(4)
Ücretsiz onarım veya hizmetin yeniden görülmesinin seçildiği hâllerde,
hizmetin niteliği ve tüketicinin bu hizmetten yararlanma amacı dikkate
alındığında, makul sayılabilecek bir süre içinde ve tüketici için ciddi
sorunlar doğurmayacak şekilde bu talep sağlayıcı tarafından yerine
getirilir. Her hâlükârda bu süre talebin sağlayıcıya yöneltilmesinden
itibaren otuz iş gününü geçemez. Aksi takdirde tüketici diğer seçimlik
haklarını kullanmakta serbesttir.
Zamanaşımı
MADDE
16 – (1)
Kanunlarda veya taraflar arasındaki sözleşmede daha uzun bir süre
belirlenmediği takdirde, ayıplı hizmetten sorumluluk, ayıp daha sonra
ortaya çıkmış olsa bile, hizmetin ifası tarihinden itibaren iki yıllık
zamanaşımına tabidir.
(2)
Ayıp, ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zamanaşımı hükümleri
uygulanmaz.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Tüketici
Sözleşmeleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Taksitle
Satış
Taksitle
satış sözleşmeleri
MADDE
17 – (1)
Taksitle satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcının malın teslimi veya
hizmetin ifasını üstlendiği, tüketicinin de bedeli kısım kısım ödediği
sözleşmelerdir.
(2)
Tüketicinin, kira süresi sonunda bir malın mülkiyetini edinme
zorunluluğunun bulunduğu finansal kiralama sözleşmeleri hakkında da bu
Bölüm hükümleri uygulanır.
(3)
Taksitle satış sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz. Geçerli
bir sözleşme yapmamış olan satıcı veya sağlayıcı, sonradan sözleşmenin
geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
Cayma
hakkı
MADDE
18 – (1)
Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart
ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2)
Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya
sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma
hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3)
Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı
ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi
takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden
önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet
sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
(4)
Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı
kullanılamaz.
Temerrüt
MADDE
19 – (1)
Taksitle satış sözleşmelerinde tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde
düşmesi durumunda, satıcı veya sağlayıcı, kalan borcun tümünün ifasını
talep etme hakkını saklı tutmuşsa, bu hak ancak satıcı veya sağlayıcının
bütün edimlerini ifa etmiş olması, tüketicinin de kalan borcun en az onda
birini oluşturan ve birbirini izleyen en az iki taksidi veya
kalan borcun en az dörtte birini oluşturan bir taksidi ödemede
temerrüde düşmesi hâlinde kullanılabilir. Satıcı veya sağlayıcının bu
hakkı kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek muacceliyetuyarısında
bulunması zorunludur.
(2)
Muaccel kılınan taksitlerin hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri
masraflar dikkate alınmaz.
Erken
ödeme
MADDE
20 – (1)
Tüketici, borçlandığı toplam miktarı önceden ödeyebileceği gibi vadesi
gelmemiş bir ya da birden çok taksit ödemesinde de bulunabilir. Her iki
durumda da satıcı veya sağlayıcı, faiz veya komisyon aldığı durumlarda
ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve komisyon indirimini yapmakla
yükümlüdür.
Diğer
hususlar
MADDE
21 – (1)
Tüketicinin taşınır bir malın satış bedelini önceden kısım kısım ödemeyi,
satıcının da bedelin tamamen ödenmesinden sonra satılanı tüketiciye teslim
etmeyi üstlendikleri ve ödeme süresi bir yıldan daha uzun veya belirsiz
olan sözleşmeler hakkında Türk Borçlar Kanununun ön ödemeli taksitle satış
hükümleri uygulanır.
(2)
Sözleşmenin zorunlu içeriği, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve
yükümlülükleri, cayma hakkı, erken ödeme ile diğer hususlara ilişkin usul
ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici
Kredileri
Tüketici
kredisi sözleşmeleri
MADDE
22 – (1)
Tüketici kredisi sözleşmesi, kredi verenin tüketiciye faiz veya benzeri bir
menfaat karşılığında ödemenin ertelenmesi, ödünç veya benzeri finansman
şekilleri aracılığıyla kredi verdiği veya kredi vermeyi taahhüt ettiği
sözleşmeyi ifade eder.
(2)
Kredi kartı sözleşmeleri, faiz veya benzeri bir menfaat karşılığında,
ödemenin üç aydan daha uzun süre ertelenmesi veya benzer şekilde taksitle
ödeme imkânı sağlanması hâlinde tüketici kredisi sözleşmesi olarak
değerlendirilir. Ancak bu durumda uygulanacak faiz oranı kredi kartı
sözleşmesi uyarınca belirlenen orandan fazla olamaz.
(3)
Tüketici kredisi sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz.
Geçerli bir sözleşme yapmamış olan kredi veren, sonradan sözleşmenin
geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri süremez.
Sözleşme
öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
MADDE
23 – (1)
Kredi verenin ve varsa kredi aracısının, tüketiciye, teklif ettikleri kredi
sözleşmesinin koşullarını içeren sözleşme öncesi bilgi formunu, sözleşmenin
kurulmasından makul bir süre önce vermesi zorunludur.
Cayma
hakkı
MADDE
24 – (1)
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai
şart ödemeksizin tüketici kredisi sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2)
Kredi veren, cayma hakkı olduğu konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini
ispat etmekle yükümlüdür. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin
cayma hakkı süresi içinde kredi verene yöneltilmiş olması yeterlidir.
(3)
Cayma hakkını kullanan tüketicinin krediden faydalandığı hâllerde,
tüketici, anaparayı ve kredinin kullanıldığı tarihten anaparanın geri ödendiği
tarihe kadar olan sürede tahakkuk eden faizi en geç cayma bildirimini kredi
verene göndermesinden sonra otuz gün içinde geri öder. Bu süre içinde ödeme
yapılmaması hâlinde tüketici kredisinden cayılmamış sayılır. Faiz, akdî faiz
oranına göre hesaplanır. Tüketiciden, hesaplanan akdî faiz ve bir
kamu kurum veya kuruluşuna veya üçüncü kişilere ödenmiş olan masraflar
dışında herhangi bir bedel talep edilemez.
Faiz
oranı
MADDE
25 – (1)
Belirli süreli tüketici kredisi sözleşmelerinde faiz oranı sabit olarak
belirlenir. Sözleşmenin kurulduğu tarihte belirlenen bu oran tüketici
aleyhine değiştirilemez.
(2)
Tüketici kredisi sözleşmelerinde, akdî faiz, efektif yıllık faiz
veya kredinin toplam maliyetinin yer almaması durumunda, kredi tutarı
faizsiz olarak sözleşme süresinin sonuna kadar kullanılır. Efektif faiz
oranı, olduğundan düşük gösterilmişse, kredinin toplam maliyetinin
hesaplanmasında esas alınacak akdî faiz oranı, düşük gösterilen
efektif faiz oranına uyacak şekilde yeniden belirlenir. Bu hâllerde ödeme
planı, yapılan değişikliklere göre yeniden düzenlenir.
Sözleşmede
değişiklik yapılması
MADDE
26 – (1)
Belirli süreli kredi sözleşmesinin şartları, tüketici aleyhine
değiştirilemez.
(2)
Belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde faiz oranında değişiklik yapılması
hâlinde, bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden otuz gün önce, tüketiciye
kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla yazılı olarak
bildirilmesi zorunludur. Bu bildirimde, yeni faiz oranının yürürlüğe
girmesinden sonra yapılacak ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının
değişmesine ilişkin ayrıntılara yer verilir. Faiz oranının artırılması
hâlinde, yeni faiz oranı geriye dönük olarak uygulanamaz. Tüketici,
bildirim tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde borcun tamamını
ödediği ve kredi kullanmaya son verdiği takdirde faiz artışından
etkilenmez.
Erken
ödeme
MADDE
27 – (1)
Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde bulunabilir
veya kredi borcunun tamamını erken ödeyebilir. Bu hâllerde kredi veren,
erken ödenen miktara göre gerekli tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına
ilişkin indirim yapmakla yükümlüdür.
Temerrüt
MADDE
28 – (1)
Belirli süreli kredi sözleşmelerinde tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde
düşmesi durumunda, kredi veren, borcun tamamının ifasını talep etme hakkını
saklı tutmuşsa, bu hak ancak kredi verenin bütün edimlerini ifa etmiş
olması, tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede
temerrüde düşmesi hâlinde kullanılabilir. Kredi verenin bu hakkı
kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererek muacceliyet uyarısında
bulunması zorunludur.
(2)
Muaccel kılınan taksitlerin hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri
masraflar dikkate alınmaz.
Sigorta
yaptırılması
MADDE
29 – (1)
Tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla açık talebi
olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz. Tüketicinin sigorta
yaptırmak istemesi hâlinde, istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat,
kredi veren tarafından kabul edilmek zorundadır. Bu sigortanın kredi
konusuyla, meblağ sigortalarında kalan borç tutarıyla ve vadesiyle uyumlu
olması gerekir.
Bağlı
krediler
MADDE
30 – (1)
Bağlı kredi sözleşmesi; tüketici kredisinin münhasıran belirli bir malın
veya hizmetin tedarikine ilişkin bir sözleşmenin finansmanı için verildiği
ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik birlik oluşturduğu
sözleşmedir.
(2)
Ekonomik birliğin varlığı;
a)
Satıcı veya sağlayıcının tüketici için krediyi finanse ettiği,
b)
Üçüncü bir tarafça finanse edilmesi durumunda, kredi verenin kredi
sözleşmesinin imzalanması veya hazırlanması ile ilgili olarak satıcı veya
sağlayıcının hizmetlerinden yararlandığı,
c)
Belirli bir mal veya hizmetin verilmesinin kredi sözleşmesinde açıkça
belirtildiği,
durumlarından en
az birinin varlığı hâlinde kabul edilir.
(3)
Tüketicinin mal veya hizmet tedarikine ilişkin sözleşmeden cayması ve buna
ilişkin bildirimin cayma süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi
hâlinde, bağlı kredi sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart
ödeme yükümlülüğü olmaksızın sona erer.
(4)
Bağlı kredilerde, mal veya hizmet hiç ya da gereği gibi teslim veya ifa
edilmez ise satıcı, sağlayıcı ve kredi veren, tüketicinin satış
sözleşmesinden dönme veya bedelden indirim hakkını kullanması hâlinde müteselsilensorumludur.
Tüketicinin bedelden indirim hakkını kullanması hâlinde bağlı kredi de bu
oranda indirilir ve ödeme planı buna göre değiştirilir. Tüketicinin
sözleşmeden dönme hakkını kullanması hâlinde, o güne kadar yapmış olduğu
ödemenin iadesi hususunda satıcı, sağlayıcı ve kredi veren müteselsilen sorumludur.
Ancak, kredi verenin sorumluluğu; malın teslim veya hizmetin ifa edilmediği
durumlarda satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde belirtilen
malın teslim veya hizmetin ifa edilme tarihinden, malın teslim veya
hizmetin ifa edildiği durumlarda malın teslim veya hizmetin ifa edildiği
tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile sınırlı olmak üzere bir
yıldır.
(5)
Kredi veren ile satıcı veya sağlayıcı arasında belirli bir malın veya
hizmetin tedarikine ilişkin bir sözleşme olmaksızın, tüketicinin kendisi
tarafından belirlenen malın veya hizmetin bedelinin kredi veren tarafından
ödenmesi suretiyle kullandırılan krediler bağlı kredi sayılmaz.
Diğer
hususlar
MADDE
31 – (1)
Belirli süreli kredi sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan
sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba
ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu
hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi
ile kapanır.
(2)
Tüketicinin açık talimatı olmaksızın, belirli süreli kredi sözleşmesi ile
ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapılamaz.
(3)
Kart çıkaran kuruluşlar, tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim
altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır.
(4)
Sözleşme öncesi bilgilendirme, sözleşmenin zorunlu içeriği, kapsam dışı
sözleşmeler, tüketici ile kredi verenin hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı,
erken ödeme, efektif yıllık faizin hesaplanması, tüketici kredilerine
ilişkin reklamların zorunlu içeriği, fesih hakkının kullanılması, temerrüt,
kredinin devri, bağlı kredi ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Konut
Finansmanı
Konut
finansmanı sözleşmeleri
MADDE
32 – (1)
Konut finansmanı sözleşmesi, konut edinmeleri amacıyla; tüketicilere kredi
kullandırılması, konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere
kiralanması, sahip oldukları konutların teminatı altında tüketicilere kredi
kullandırılması ve bu kredilerin yeniden finansmanı amacıyla kredi
kullandırılmasına yönelik sözleşmedir.
(2)
Konut finansmanı sözleşmesi yazılı olarak kurulmadıkça geçerli olmaz.
Geçerli bir sözleşme yapmamış olan konut finansmanı kuruluşu, sonradan
sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri
süremez.
Sözleşme
öncesi bilgilendirme yükümlülüğü
MADDE
33 – (1)
Konut finansmanı kuruluşları, tüketiciye, konut finansmanı sözleşmesinin
koşullarını içeren sözleşme öncesi bilgi formunu, sözleşmenin kurulmasından
makul bir süre önce vermek zorundadır.
Temerrüt
MADDE
34 – (1)
Tüketicinin taksitleri ödemede temerrüde düşmesi durumunda konut finansmanı
kuruluşu, kalan borcun tamamının ifasını talep etme hakkını saklı tutmuşsa,
bu hak ancak konut finansmanı kuruluşunun bütün edimlerini ifa etmiş olması
ve tüketicinin de birbirini izleyen en az iki taksidi ödemede
temerrüde düşmesi hâlinde kullanılabilir. Konut finansmanı kuruluşunun bu
hakkını kullanabilmesi için tüketiciye en az otuz gün süre vererekmuacceliyet uyarısında
bulunması gerekir.
(2)
Muaccel kılınan taksitlerin hesaplanmasında faiz, komisyon ve benzeri
masraflar dikkate alınmaz.
(3)
Finansal kiralama işlemlerinde, muacceliyet uyarısında verilen
süre içinde tüketicinin edimini yerine getirmemesi hâlinde, bu sürenin sona
ermesini takiben konut finansmanı kuruluşu kalan borcun tamamını ifa etme
hakkını kullanmak üzere konut finansmanı sözleşmesini feshettiği takdirde,
konutu derhâl satışa çıkarmakla yükümlüdür. Konut finansmanı kuruluşu satış
öncesinde konut için 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye
Piyasası Kanunu uyarınca yetki verilmiş olan kişi veya kurumlara kıymet
takdiri yaptırır. Takdir edilen kıymet, satıştan en az on iş günü önce
tüketiciye bildirilir. Konut finansmanı kuruluşu takdir edilen kıymeti
dikkate alarak basiretli bir tacir gibi davranmak suretiyle konutun
satışını gerçekleştirir. Konutun satışından elde edilen bedelin, kalan
borcu aşması hâlinde aşan kısım tüketiciye derhâl ödenir. Konut finansmanına
yönelik finansal kiralama işlemlerinde 21/11/2012tarihli ve 6361
sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri
Kanununun 33 üncü maddesi uygulanmaz.
(4)
Konutun satışının bu maddenin üçüncü fıkrası kapsamında gerçekleştirilmesi
ve varsa elde edilen bedelin kalan borcu aşan kısmının tüketiciye
ödenmesini takiben tüketici veya zilyetliğin devredilmiş olması hâlinde
zilyetliği elinde bulunduran üçüncü şahıslar konutu tahliye etmekle
yükümlüdür. Konutun tahliye edilmemesi hâlinde konut sahibi, 9/6/1932 tarihli
ve 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununun 26 ncı ve 27 nci maddeleri
uyarınca tüketici veya zilyetliği elinde bulunduran üçüncü şahıslar
aleyhine icra yoluna başvurabilir.
Bağlı
krediler
MADDE
35 – (1)
Bağlı kredi sözleşmesi; konut finansmanı kredisinin münhasıran belirli bir
konutun satın alınması durumunda bir sözleşmenin finansmanı için verildiği
ve bu iki sözleşmenin objektif açıdan ekonomik bir birlik oluşturduğu
sözleşmedir.
(2)
Bağlı kredilerde, konutun hiç ya da gereği gibi teslim edilmemesi nedeniyle
tüketicinin bu Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen seçimlik haklarından
birini kullanması hâlinde, satıcı ve konut finansmanı kuruluşu müteselsilensorumludur.
Ancak, konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu; konutun teslim edilmemesi
durumunda konut satış sözleşmesinde veya bağlı kredi sözleşmesinde
belirtilen konut teslim tarihinden, konutun teslim edilmesi durumunda
konutun teslim edildiği tarihten itibaren, kullanılan kredi miktarı ile
sınırlı olmak üzere bir yıldır.
(3)
Konut finansmanı kuruluşları tarafından verilen kredilerin ipotek
finansmanı kuruluşlarına, konut finansmanı fonlarına veya ipotek teminatlı
menkul kıymet teminat havuzlarına devrolması hâlinde dahi, kredi veren
konut finansmanı kuruluşunun sorumluluğu devam eder. Krediyi devralan
kuruluş bu madde kapsamında sorumlu olmaz.
(4)
Konut finansmanı kuruluşu ile satıcı arasında belirli bir konutun
tedarikine ilişkin bir sözleşme olmaksızın, tüketicinin kendisi tarafından
belirlenen konutun bedelinin kredi veren konut finansmanı kuruluşu
tarafından ödenmesi suretiyle kullandırılan krediler bağlı kredi sayılmaz.
Faiz
oranı
MADDE
36 – (1)
Kredilerde geri ödeme tutarlarının, finansal kiralama işlemlerinde ise kira
bedellerinin anaparayı aşan kısmı bu madde kapsamında faiz olarak kabul
edilir.
(2)
Sözleşmede belirtilmek suretiyle konut finansmanına yönelik kredilerde ve
finansal kiralama işlemlerinde faiz oranı sabit veya değişken olarak ya da
aynı kredi için her iki yöntem esas alınmak suretiyle belirlenebilir. Faiz
oranının sabit olarak belirlenmesi hâlinde, sözleşmenin kurulduğu tarihte
belirlenen oran tarafların rızası dışında değiştirilemez. Oranın değişken
olarak belirlenmesi hâlinde ise, başlangıçta sözleşmede belirlenen oran,
dönemsel geri ödeme tutarı başlangıçta sözleşmede belirlenen azami dönemsel
geri ödeme tutarını aşmamak koşuluyla ve sözleşmede belirlenecek yurt
içinde veya yurt dışında genel kabul görmüş ve yaygın olarak kullanılan
endekslerden en düşük olanıbaz alınarak değiştirilebilir. Oranların
değişken olarak belirlenmesi hâlinde bu yöntemin muhtemel etkileri
konusunda tüketicilerin bilgilendirilmesi şarttır. Bu amaçlarla
kullanılabilecek referans faizler ve endeksler Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankası tarafından belirlenir.
Erken
ödeme
MADDE
37 – (1)
Tüketici, vadesi gelmemiş bir veya birden çok taksit ödemesinde
bulunabileceği gibi, konut finansmanı borcunun tamamını erken ödeyebilir.
Bu hâllerde, konut finansmanı kuruluşu, erken ödenen miktara göre gerekli
tüm faiz ve diğer maliyet unsurlarına ilişkin indirim yapmakla yükümlüdür.
(2)
Faiz oranının sabit olarak belirlenmesi hâlinde, sözleşmede yer verilmek
suretiyle, bir ya da birden fazla ödemenin vadesinden önce yapılması
durumunda, konut finansmanı kuruluşu tarafından tüketiciden erken ödeme tazminatı
talep edilebilir. Erken ödeme tazminatı gerekli faiz indirimi yapılarak
hesaplanan ve tüketici tarafından konut finansmanı kuruluşuna erken ödenen
tutarın kalan vadesi otuz altı ayı aşmayan kredilerde yüzde birini, kalan
vadesi otuz altı ayı aşan kredilerde ise yüzde ikisini geçemez. Oranların
değişken olarak belirlenmesi hâlinde tüketiciden erken ödeme tazminatı
talep edilemez.
Sigorta
yaptırılması
MADDE
38 – (1)
Tüketicinin yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla açık talebi
olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılamaz. Tüketicinin sigorta
yaptırmak istemesi hâlinde, istediği sigorta şirketinden sağladığı teminat,
konut finansmanı kuruluşu tarafından kabul edilmek zorundadır. Bu
sigortanın kredi konusuyla, meblağ sigortalarında kalan borç tutarıyla ve
vadesiyle uyumlu olması gerekir.
Diğer
hususlar
MADDE
39 – (1)
Konut finansmanı sözleşmesine ilişkin bir hesap açılması ve bu hesaptan
sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda, tüketiciden bu hesaba
ilişkin herhangi bir isim altında ücret veya masraf talep edilemez. Bu
hesap, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması hâlinde kredinin ödenmesi
ile kapanır.
(2)
Tüketicinin açık talimatı olmaksızın konut finansmanı sözleşmesi ile
ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapılamaz.
(3)
Bu Bölüm hükümlerinin uygulanmasında, konut yapı kooperatiflerinin gerçek
kişi ortakları da tüketici olarak kabul edilir.
(4)
Sözleşme öncesi bilgilendirme, tüketici ile konut finansmanı kuruluşunun
hak ve yükümlülükleri, sözleşmenin zorunlu içeriği, konut finansmanı
reklamları, yeniden finansman, bağlı kredi, temerrüt, erken ödeme ve yıllık
maliyet oranının hesaplanması ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar
yönetmelikle belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ön Ödemeli
Konut Satışı
Ön
ödemeli konut satış sözleşmeleri
MADDE
40 – (1)
Ön ödemeli konut satış sözleşmesi, tüketicinin konut amaçlı bir taşınmazın
satış bedelini önceden peşin veya taksitle ödemeyi, satıcının da bedelin
tamamen veya kısmen ödenmesinden sonra taşınmazı tüketiciye devir veya
teslim etmeyi üstlendiği sözleşmedir.
(2)
Tüketicilere sözleşmenin kurulmasından en az bir gün önce, Bakanlıkça
belirlenen hususları içeren ön bilgilendirme formu verilmek zorundadır.
(3)
Yapı ruhsatı alınmadan, tüketicilerle ön ödemeli konut satış sözleşmesi
yapılamaz.
Şekil
şartı
MADDE
41 – (1)
Ön ödemeli konut satışının tapu siciline tescil edilmesi, satış vaadi
sözleşmesinin ise noterde düzenleme şeklinde yapılması zorunludur. Aksi
hâlde satıcı, sonradan sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine
olacak şekilde ileri süremez.
(2)
Satıcı, geçerli bir sözleşme yapılmış olmadıkça tüketiciden herhangi bir
isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir
belge vermesini isteyemez.
Teminat
MADDE
42 – (1)
Bakanlıkça projedeki konut adedi ya da projenin toplam bedeli kriterine göre
belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için satıcının ön ödemeli konut
satışına başlamadan önce; kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine
Müsteşarlığınca belirlenen bina tamamlama sigortası yaptırması veya
Bakanlıkça belirlenen diğer teminat ve şartları sağlaması zorunludur.
(2)
Bina tamamlama sigortası kapsamında sağlanan tazminat, teminat ve benzeri
güvenceler iflas veya tasfiye masasına dâhil edilemez, haczolunamaz,
üzerlerine ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz konulamaz.
Cayma
hakkı
MADDE
43 – (1)
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai
şart ödemeksizin ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayma hakkına
sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde
satıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı, cayma hakkı konusunda
tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(2)
Taşınmazın kısmen veya tamamen bağlı krediyle alınması durumunda bağlı
kredi sözleşmesi, sözleşmenin kurulduğu tarihte hüküm doğurmak üzere bu
maddede öngörülen cayma hakkı süresi sonunda yürürlüğe girer. Konut
finansmanı kuruluşu cayma hakkı süresi içinde tüketiciden faiz, komisyon,
yasal yükümlülük ve benzeri isimler altında hiçbir masraf talep edemez.
(3)
Satıcının aldığı bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi
iade ettiği tarihten itibaren, tüketici on gün içinde edinimlerini iade eder.
Konutun
teslimi
MADDE
44 – (1)
Ön ödemeli konut satışında devir veya teslim süresi sözleşme tarihinden
itibaren otuz altı ayı geçemez. Kat irtifakının tüketici adına tapu
siciline tescil edilmesiyle birlikte zilyetliğin devri hâlinde de devir ve
teslim yapılmış sayılır.
Sözleşmeden
dönme
MADDE
45 – (1)
Ön ödemeli konut satışında, devir veya teslim tarihine kadar tüketicinin
herhangi bir gerekçe göstermeden sözleşmeden dönme hakkı vardır.
Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcı; konutun satışı veya satış vaadi
sözleşmesi nedeniyle oluşan vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden
doğan masraflar ile sözleşme bedelinin yüzde ikisine kadar tazminatın
ödenmesini isteyebilir.
(2)
Satıcı, yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi yerine getirmezse
tüketiciden herhangi bir bedel talep edemez. Tüketicinin ölmesi veya kazanç
elde etmekten sürekli olarak yoksun kalması sebebiyle ön ödemeleri
yapamayacak duruma düşmesi ya da sözleşmenin yerine olağan koşullarla
yapılacak bir taksitle satış sözleşmesinin konulmasına ilişkin önerisinin
satıcı tarafından kabul edilmemesi yüzünden sözleşmeden dönülmesi
hâllerinde tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemez.
(3)
Sözleşmeden dönülmesi durumunda, tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve
tüketiciyi borç altına sokan her türlü belge, dönme bildiriminin satıcıya
ulaştığı tarihten itibaren en geç doksan gün içinde tüketiciye geri
verilir. Satıcının aldığı bedeli ve tüketiciyi borç altına sokan her türlü
belgeyi iade ettiği tarihten itibaren, tüketici on gün içinde edinimlerini
iade eder.
Diğer
hususlar
MADDE
46 – (1)
Sözleşme öncesi bilgilendirme, sözleşmenin zorunlu içeriği, tüketici ile
satıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı ve sözleşmeden dönme ile diğer
uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Diğer
Tüketici Sözleşmeleri
İş
yeri dışında kurulan sözleşmeler
MADDE
47 – (1)
Satıcı veya sağlayıcı ile tüketici arasında;
a)
Teklifin tüketici ya da satıcı veya sağlayıcı tarafından yapılmasına
bakılmaksızın iş yeri dışında, tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında
kurulan,
b)
Tarafların eş zamanlı fiziksel varlığında tüketiciyle iş yeri dışında
görüşülmesinin hemen sonrasında, satıcı veya sağlayıcının iş yerinde ya da
herhangi bir uzaktan iletişim aracıyla kurulan,
c)
Mal ve hizmetlerin tüketiciye tanıtımı ya da satışı amacıyla satıcı veya
sağlayıcı tarafından düzenlenen bir gezi esnasında kurulan,
sözleşmeler iş
yeri dışında kurulan sözleşmeler olarak kabul edilir.
(2)
İş yeri dışında kurulan sözleşmeler, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş
satıcı veya sağlayıcı tarafından kurulur.
(3)
Tüketicinin, iş yeri dışında kurulan sözleşme ya da buna karşılık gelen
herhangi bir öneri ile bağlanmadan önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen
hususlarda açık ve anlaşılır şekilde bilgilendirilmesi zorunludur.
Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcı veya sağlayıcıya
aittir.
(4)
İş yeri dışında kurulan sözleşmeler yazılı olarak kurulmadıkça geçerli
olmaz. Geçerli bir sözleşme kurmamış olan satıcı veya sağlayıcı, sonradan
sözleşmenin geçersizliğini tüketicinin aleyhine olacak şekilde ileri
süremez. Satıcı veya sağlayıcı; tüketicinin kendi el yazısı ile sözleşme
tarihini yazmasını ve sözleşmeyi imzalamasını sağlamak, sözleşmenin bir
nüshasını tüketiciye vermek ve mal veya hizmeti tüketiciye sunmakla
yükümlüdür. Sözleşmenin tüketiciye teslim edildiğinin ve mal veya hizmetin
sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir.
(5)
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai
şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının
kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya
yöneltilmiş olması yeterlidir. Cayma süresi içinde satıcı veya sağlayıcı
sözleşmeye konu mal veya hizmet karşılığında tüketiciden herhangi bir isim
altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç altına sokan herhangi bir
belge vermesini isteyemez. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda
tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma
süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve
bozulmalardan sorumlu değildir.
(6)
Satıcı veya sağlayıcının bu maddede belirtilen yükümlülüklere aykırı
hareket etmesi veya tüketiciyi cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde
bilgilendirmemesi durumunda, tüketici cayma hakkını kullanmak için on dört
günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre cayma süresinin
bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
(7)
Sözleşmenin zorunlu içeriği, kapsam dışı sözleşmeler, doğrudan satışlar,
tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı,
bilgilendirme yükümlülüğü, teslimat, satış yapacaklarda aranacak nitelikler
ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Mesafeli
sözleşmeler
MADDE
48 – (1)
Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı
fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına
yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında
sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere
uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
(2)
Tüketici, mesafeli sözleşmeyi ya da buna karşılık gelen herhangi bir
teklifi kabul etmeden önce ayrıntıları yönetmelikte belirlenen hususlarda
ve siparişi onaylandığı takdirde ödeme yükümlülüğü altına gireceği
konusunda açık ve anlaşılır şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından
bilgilendirilir. Tüketicinin bilgilendirildiğine ilişkin ispat yükü satıcı
veya sağlayıcıya aittir.
(3)
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı andan
itibaren taahhüt edilen süre içinde edimini yerine getirir. Mal
satışlarında bu süre her hâlükârda otuz günü geçemez. Satıcı veya
sağlayıcının bu süre içinde edimini yerine getirmemesi durumunda tüketici
sözleşmeyi feshedebilir.
(4)
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai
şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Cayma hakkının
kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya
yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda
tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma
hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını
kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Her hâlükârda bu süre
cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
Tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana
gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
(5)
Oluşturdukları sistem çerçevesinde, uzaktan iletişim araçlarını kullanmak
veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme
kurulmasına aracılık edenler, bu maddede yer alan hususlardan dolayı satıcı
veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin kayıtları tutmak ve
istenilmesi hâlinde bu bilgileri ilgili kurum, kuruluş ve tüketicilere
vermekle yükümlüdür. Ancak bu fıkra kapsamında aracılık edenler, satıcı
veya sağlayıcı ile yaptıkları sözleşmeye aykırı fiillerinden dolayı
sorumludur.
(6)
Mesafeli sözleşmelerde, kapsam dışı sözleşmeler, tüketici ile satıcı ve
sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı, bilgilendirme yükümlülüğü,
teslimat ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Finansal
hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeler
MADDE
49 – (1)
Finansal hizmetler, her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel
emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili hizmetleri ifade eder. Finansal
hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşme, finansal hizmetlerin uzaktan
pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde,
sağlayıcı ile tüketici arasında uzaktan iletişim araçlarının kullanılması
suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
(2)
Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin sözleşmenin
kurulmasına ilişkin iradesini açıklamadan önce, cayma hakkı, tüketicinin
kabul beyanı vermesi hâlinde yükümlülük altına gireceği ve ayrıntıları
Bakanlıkça belirlenen diğer hususlarda, açık, anlaşılır ve kullanılan
iletişim araçlarına uygun bir şekilde bilgilendirilmesi zorunludur. Bu
bilgilendirmenin ticari amaçla yapıldığı anlaşılır olmalı ve sesli iletişim
araçlarının kullanıldığı hâllerde sağlayıcının kimliği ile görüşme
talebinin sebebi her görüşmenin başında belirtilmelidir. Tüketicinin
sözleşmenin kurulmasına dair kabul beyanı kullanılan iletişim araçlarına
uygun olarak fiziki veya elektronik ortamda tespit veya kayıt edilir.
Sağlayıcı, cayma hakkının iletilmesi ile fiziki veya elektronik ortamda
yapılacak tespit veya kayıtlar için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
(3)
Sağlayıcının, sözleşmenin bütün şartlarını ve Bakanlıkça belirlenen diğer
hususları, kâğıt üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla
tüketiciye iletmesi zorunludur. Bu yükümlülük, tüketicinin sözleşmeyi kuran
iradesini yöneltmesinden önce veya tüketicinin talebi üzerine yazılı
bilgilendirmeye elverişli olmayan bir uzaktan iletişim aracı kullanılarak
sözleşmenin kurulması hâlinde sözleşmenin kurulmasından hemen sonra yerine
getirilir.
(4)
Tüketici, sözleşme ilişkisinin devam ettiği süre içinde herhangi bir ücret
ödemeksizin sözleşmenin kâğıt üzerinde yazılı bir örneğini talep edebilir.
Ayrıca tüketici, finansal hizmetin niteliğiyle bağdaşması hâlinde
kullanılan uzaktan iletişim aracını değiştirme hakkına sahiptir.
(5)
Tüketici, finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerden on dört gün
içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma
hakkına sahiptir. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre
içinde sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Sağlayıcı, cayma hakkı
konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispatla yükümlüdür. Sigorta
sözleşmelerine ve bireysel emekliliğe ilişkin sözleşmelerde ise cayma
süresi hakkında diğer mevzuatta yer alan tüketici lehine olan hükümler
uygulanır.
(6)
Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde, tüketicinin sözleşmeyi
sona erdirmesine ilişkin talebini herhangi bir uzaktan iletişim aracıyla
iletmesi yeterlidir. Tüketici, sözleşmeyi sona erdirmek için sözleşmenin
tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem
kullanmak zorunda bırakılamaz.
(7)
Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde, uzaktan iletişim
araçlarının kullanılması, kapsam dışı sözleşmeler, kartla ödeme, tüketici
ile sağlayıcının hak ve yükümlülükleri, cayma hakkı ile diğer uygulama usul
ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Devre
tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
MADDE
50 – (1)
Devre tatil sözleşmesi, bir yıldan uzun süre için kurulan ve tüketiciye bu
süre zarfında birden fazla dönem için bir veya daha fazla sayıda gecelik
konaklama imkânı veren sözleşmelerdir.
(2)
Devre tatil sözleşmeleri ile sağlanan hakkın şahsi veya ayni bir hak olması
bu maddenin uygulanmasını engellemez. Devre tatile konu taşınmazın inşa
edileceği arsa için yapı ruhsatı alınmadan tüketicilerle ön ödemeli devre
tatil sözleşmesi yapılamaz.
(3)
Uzun süreli tatil hizmeti sözleşmesi, bir yıldan uzun süre için kurulan ve
tüketiciye, belirlenen süre zarfında konaklamaya veya konaklama ile
birlikte seyahat ya da diğer hizmetlerin beraber sunulduğu durumlara
ilişkin indirim yahut diğer menfaatlerden faydalanma hakkı verilen
sözleşmelerdir.
(4)
Tüketicilere aşağıdaki sözleşmelerin kurulmasından en az bir gün önce,
Bakanlıkça belirlenen hususları içeren ön bilgilendirme formu verilmesi
zorunludur:
a)
Devre tatil sözleşmeleri
b)
Uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
c)
Değişim sözleşmeleri
ç)
Satıcı veya sağlayıcının, devre tatil veya uzun süreli tatil hizmetinin
alınıp satılması hususunda tüketiciye yardımcı olduğu yeniden satış
sözleşmeleri.
(5)
Mesafeli satış yöntemiyle kurulan sözleşmeler hariç olmak üzere satıcı veya
sağlayıcı, tüketicinin kendi el yazısıyla sözleşme tarihini yazmasını ve
sözleşmeyi imzalamasını sağlamakla yükümlüdür. Yazılı veya mesafeli olarak
kurulan bu sözleşmelerin bir nüshasının kâğıt üzerinde veya kalıcı veri
saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur. Daha ağır şekil şartları
öngören kanun hükümleri saklıdır.
(6)
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai
şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Devre mülk hakkı veren
sözleşmeler hariç olmak üzere, cayma süresi dolmadan satıcı veya sağlayıcı,
tüketiciden herhangi bir isim altında ödeme yapmasını veya tüketiciyi borç
altına sokan herhangi bir belge vermesini isteyemez. Devre tatil, uzun
süreli tatil hizmeti sözleşmeleri ve bu sözleşmelerle birlikte düzenlenmiş
olan yeniden satım, değişim ve ilgili diğer tüm sözleşmeler cayma hakkının
kullanılması ile birlikte kendiliğinden sona erer.
(7)
Tüketicinin ödeyeceği bedel, kısmen veya tamamen satıcı veya sağlayıcı ile
kredi veren arasındaki anlaşmaya dayanılarak bir kredi veren tarafından
karşılanıyorsa, tüketicinin sözleşmeden cayması ve buna ilişkin bildirimin
cayma süresi içinde ayrıca kredi verene de yöneltilmesi hâlinde, bağlı
kredi sözleşmesi de herhangi bir tazminat veya cezai şart ödeme yükümlülüğü
olmaksızın sona erer.
(8)
Bakanlıkça projedeki devre sayısı ya da projenin toplam bedeli kriterlerine göre
belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için satıcı veya sağlayıcının
ön ödemeli devre tatile konu taşınmazın satışına başlamadan önce kapsamı,
koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığınca belirlenen bina
tamamlama sigortası yaptırması veya Bakanlıkça belirlenen diğer teminat
veya şartları sağlaması zorunludur. Bina tamamlama sigortası kapsamında
sağlanan tazminat, teminat ve benzeri güvenceler iflas veya tasfiye
masasına dâhil edilemez, haczolunamaz, üzerlerine ihtiyati tedbir ve
ihtiyati haciz konulamaz.
(9)
Devre tatile konu taşınmazın ön ödemeli satılması durumunda, devir veya
teslim tarihine kadar tüketicinin herhangi bir gerekçe göstermeden
sözleşmeden dönme hakkı vardır. Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcı,
sözleşme bedelinin yüzde ikisine kadar tazminat talep edebilir. Satıcı,
yükümlülüklerini hiç ya da gereği gibi yerine getirmezse tüketiciden
herhangi bir bedel talep edemez. Sözleşmeden dönülmesi durumunda,
tüketiciye iade edilmesi gereken tutar ve tüketiciyi borç altına sokan her
türlü belge, dönme bildiriminin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren en geç
doksan gün içinde tüketiciye geri verilir. Satıcının aldığı bedeli ve
tüketiciyi borç altına sokan her türlü belgeyi iade ettiği tarihten
itibaren, tüketici on gün içinde edinimlerini iade eder.
(10)
Devre tatil amaçlı taşınmazın ön ödemeli satışında devir ve teslim süresi
sözleşme tarihinden itibaren otuz altı ayı geçemez.
(11)
Devre tatil, uzun süreli tatil hizmeti, yeniden satım, değişim sözleşmeleri
ve ön bilgilendirmenin içeriği, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve
yükümlülükleri, cayma hakkı, ön ödemeli satışlar ile diğer uygulama usul ve
esasları yönetmelikle belirlenir.
Paket
tur sözleşmeleri
MADDE
51 – (1)
Paket tur sözleşmesi, paket tur düzenleyicileri veya aracıları tarafından
aşağıdaki hizmetlerden en az ikisinin birlikte, her şeyin dâhil olduğu
fiyatla satıldığı veya satımının vaat edildiği ve hizmetin yirmi dört
saatten uzun bir süreyi kapsadığı veya gecelik konaklamayı içerdiği
sözleşmelerdir:
a)
Ulaştırma
b)
Konaklama
c)
Ulaştırma ve konaklama hizmetlerine bağlı olmayan başka turizm hizmetleri.
(2)
Turun ayrıntılarının, paket tur düzenleyicisi, aracısı veya tüketici
tarafından belirlenmiş olması veya aynı paket tur içindeki hizmetlerin ayrı ayrı faturalandırılması
hâllerinde de bu madde hükümleri uygulanır.
(3)
Paket tur düzenleyicisinin Türkiye’de temsilcisinin bulunmadığı hâllerde
paket tur aracısı paket tur düzenleyicisi gibi sorumlu olur.
(4)
Paket tur sözleşmesinin kurulmasından önce tüketiciye ön bilgilendirme
amaçlı broşür verilmesi zorunludur.
(5)
Paket tur düzenleyicileri veya aracıları, yazılı veya mesafeli olarak
kurulan paket tur sözleşmelerinin bir nüshasını kâğıt üzerinde veya kalıcı
veri saklayıcısı aracılığıyla tüketiciye vermek zorundadır.
(6)
Tüketici, kendisinden kaynaklanmayan nedenlerle paket tur sözleşmesinin
esaslı unsurlarından birisinin değişmesi veya turun başlamadan önce iptal
edilmesi hâllerinde bu değişikliği veya paket tur düzenleyicisi tarafından
sunulan alternatif bir turu kabul edebileceği gibi sözleşmeden dönme
hakkına da sahiptir. Sözleşmeden dönülmesi hâlinde paket tur düzenleyicisi
veya aracısının, dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren
tüketicinin ödemiş olduğu tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın
derhâl iade etmesi zorunludur.
(7)
Tüketicinin, sözleşmenin ifası sürecinde ortaya çıkan her türlü eksiklik
nedeniyle bedelin indirilmesini talep etme hakkı vardır. Paket tur
düzenleyicisinin, tur başladıktan sonra önemli bir yükümlülüğünü yerine
getirmediği veya getiremeyeceği tespit edildiğinde tüketici sözleşmeden
dönebilir. Bu hâllerde paket tur düzenleyicisi veya aracısının ücret talep
etme hakkı sona erer. Yapılmış olan ödemelerin sözleşmeden dönüldüğü
tarihten itibaren tüketiciye derhâl iade edilmesi zorunludur. Ancak paket
tur düzenleyicisi o ana kadar ifa etmiş olduğu edimler için tüketiciden
hizmetten faydalandığı oranda uygun bir karşılık talep edebilir.
(8) 14/9/1972 tarihli
ve 1618 sayılı Seyahat Acentaları ve Seyahat Acentaları Birliği
Kanununun zorunlu sigorta ile ilgili hükümleri saklı olmak üzere, paket tur
düzenleyicisi sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi nedeniyle
tüketicinin uğradığı her türlü zarardan sorumludur. Tüketici boşa harcanan
tatil zamanı için de uygun bir tazminat talep edebilir.
(9)
Ticari veya mesleki faaliyetleri çerçevesinde paket tur hizmetinden
faydalanan kişiler de tüketici olarak kabul edilir.
(10)
Ön bilgilendirme, sözleşmenin içeriği, paket turun devri, sözleşmede
değişiklik yapılmasının koşulları ve bu hâllerde tüketicinin hakları, paket
turun iptal edilmesinin sonuçları, paket tur düzenleyicisinin ve aracısının
sorumlulukları, tüketicinin hangi hâllerde tazminat talep edebileceği,
sözleşmeden dönme ve sonuçları ile diğer uygulama usul ve esasları
yönetmelikle belirlenir.
Abonelik
sözleşmeleri
MADDE
52 – (1)
Abonelik sözleşmesi, tüketicinin, belirli bir mal veya hizmeti sürekli veya
düzenli aralıklarla edinmesini sağlayan sözleşmelerdir.
(2)
Yazılı veya mesafeli olarak kurulan bu sözleşmelerin bir nüshasının kâğıt
üzerinde veya kalıcı veri saklayıcısı ile tüketiciye verilmesi zorunludur.
(3)
Belirli süreli abonelik sözleşmelerine sözleşmenin belirlenen süre kadar
uzayacağına ilişkin hükümler konulamaz; ancak abonelik sözleşmesinin
kurulmasından sonra, sözleşmenin sona ereceği tarihe kadar tüketicinin
talepte bulunması veya onay vermesi hâlinde abonelik sözleşmesi
uzatılabilir.
(4)
Tüketici, belirsiz süreli veya süresi bir yıldan daha uzun olan belirli süreli
abonelik sözleşmesini herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart
ödemeksizin istediği zaman feshetme hakkına sahiptir. Süresi bir yıldan az
olan belirli süreli abonelik sözleşmesinde satıcı veya sağlayıcı tarafından
sözleşme koşullarında değişiklik yapılması hâlinde de tüketici sözleşmeyi
feshedebilir. Fesih bildiriminin kâğıt üzerinde veya kalıcı veri
saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir.
Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin feshi için sözleşmenin tesis
edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem
belirleyemez.
(5)
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin aboneliğe son verme isteğini
yönetmelikle belirlenen süreler içinde yerine getirmekle yükümlüdür.
Aboneliğin belirlenen süreler içinde sona erdirilmediği durumlarda, bu
sürelerin bitiminden itibaren mal veya hizmetten yararlanılmış olsa dahi,
tüketiciden herhangi bir bedel talep edilemez. Satıcı veya sağlayıcı, fesih
bildiriminin hüküm ifade etmesinden itibaren on beş gün içinde tüketici
tarafından ödenmiş olan ücretin geri kalan kısmını kesinti yapmaksızın iade
etmekle yükümlüdür.
(6)
Satıcı veya sağlayıcı, abonelik sözleşmesinin feshedilmesi ile ilgili
bildirim ve taleplere ilişkin işlemleri yerine getirmek üzere gerekli
tedbirleri almak ve gerektiğinde uygun bir sistem kurup bu sistemi
kesintisiz olarak açık tutmakla yükümlüdür.
(7)
Sözleşmenin zorunlu içeriği, tüketici ile satıcı ve sağlayıcının hak ve
yükümlülükleri ile diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Süreli
yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon uygulamaları
MADDE
53 – (1)
Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne amaç ve şekilde olursa
olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve benzeri yollarla
süreli yayın dışında ikinci bir mal veya hizmetin verilmesinin taahhüt
edildiği veya verildiği promosyon uygulamalarında, yönetmelikle
belirlenen süreli yayıncılık amaçlarına uygun kültürel mal veya hizmetler
dışında başka bir mal veya hizmet verilemez.
(2)
Süreli yayının birden fazla sayıda satın alınmasını gerektiren ve belirli
bir zamana yayılan promosyonuygulamalarının süresi; günlük süreli
yayınlarda yetmiş beş günü, haftalık süreli yayınlarda on sekiz haftayı,
daha uzun süreli yayınlarda ise on iki ayı geçemez.
(3)
Süreli yayın kuruluşu, promosyon uygulamasına ait reklamlarda
uygulamaya konu olan mal veya hizmetin Türkiye genelinde teslim ve ifa
tarihlerine ilişkin programını ilan etmek ve bu mal veya hizmetin teslim ve
ifasını, promosyon uygulamasının bitiminden itibaren kırk beş gün içinde
yerine getirmek zorundadır.
(4)
Promosyon uygulaması süresince, süreli yayının satış fiyatı, ikinci ürün
olarak verilmesi taahhüt edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı
nedeniyle artırılamaz. Promosyon uygulamasına konu olan mal veya hizmet
bedelinin tamamının veya bir bölümünün tüketici tarafından karşılanması
istenemez.
(5)
Promosyon uygulamasına konu olan mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı
bölünerek yapılamaz ve bu mal veya hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı
parçaları da ayrı bir promosyon konusu hâline getirilemez. Bu
Kanunun uygulanmasında ikinci ürün olarak verilmesi taahhüt edilen her bir
mal veya hizmete ilişkin işlemler bağımsız birpromosyon uygulaması
olarak kabul edilir.
(6)
Süreli yayın kuruluşları tarafından düzenlenmeyen ancak süreli yayınla
doğrudan veya dolaylı ilişkilendirilen promosyon uygulamaları da
bu madde hükümlerine tabidir.
(7)
Promosyon uygulamalarına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ KISIM
Tüketicinin
Bilgilendirilmesi ve Menfaatlerinin Korunması
Fiyat
etiketi
MADDE
54 – (1)
Perakende satışa arz edilen malların veya ambalajlarının yahut kaplarının
üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde tüketicinin ödeyeceği
tüm vergiler dâhil satış fiyatı ve birim fiyatını gösteren, üretim yeri ve
ayırıcı özelliklerini içeren etiket konulması; etiket konulması mümkün
olmayan hâllerde aynı bilgileri kapsayan listelerin görülebilecek şekilde
uygun yerlere asılması zorunludur. Hizmetlerin tarife ve fiyatlarını
gösteren listeler de bu madde hükmüne göre düzenlenerek asılır.
(2)
Etiket, tarife ve fiyat listelerinde belirtilen fiyat ile kasa fiyatı
arasında fark olması durumunda tüketici lehine olan fiyat uygulanır.
(3)
İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı,
indirimden önceki fiyatı, tarife ve fiyat listeleri ile etiketlerinde
gösterilir. İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden
önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya
sağlayıcıya aittir.
(4)
Bakanlık, belediyeler ve ilgili odalar, bu madde hükümlerinin uygulanması
ve izlenmesine ilişkin işleri yürütmekle görevlidirler.
(5)
Etiket, tarife ve fiyat listeleri, indirimli satışlara ilişkin süre ile
diğer uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Tanıtma
ve kullanma kılavuzu
MADDE
55 – (1)
Tüketicinin kullanımına sunulan malların tanıtım, kullanım, kurulum, bakım
ve basit onarımına ilişkin Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzuyla,
gerektiğinde uluslararası sembol ve işaretleri kapsayan etiketle satışa
sunulması zorunludur.
(2)
Malın güvenli kullanımına ilişkin hususların malın üzerinde yer alması
hâlinde yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunludur.
(3)
Malların ilgili teknik düzenlemesi uyarınca kişinin sağlığı ile çevreye
zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malın güvenli
kullanılabilmesi için malın üzerine veya tanıtma ve kullanma kılavuzuna bu
durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar açıkça görülecek ve okunacak
şekilde konulur veya yazılır.
(4)
Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarının hazırlanması sorumluluğu üretici
ve ithalatçıya; tüketiciye verilmesi ve teslim edildiğinin ispat
sorumluluğu ise satıcıya aittir.
(5)
Hangi malların tanıtma ve kullanma kılavuzu ve etiket ile satılmak zorunda
olduğu ve bunlarda bulunması gereken asgari unsurlar ile diğer uygulama
usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Garanti
belgesi
MADDE
56 – (1)
Üretici ve ithalatçılar, tüketiciye yönelik üretilen veya ithal edilen
mallar için içeriği yönetmelikle belirlenen bir garanti belgesi düzenlemek
zorundadır. Bu belgenin tekemmül ettirilerek tüketiciye verilmesi
sorumluluğu satıcıya aittir.
(2)
Garanti süresi malın teslim tarihinden itibaren başlamak üzere asgari iki
yıldır. Ancak, özelliği nedeniyle bazı malların garanti şartları Bakanlıkça
başka bir ölçü birimi ile belirlenebilir.
(3)
Tüketici bu Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen seçimlik haklarından
onarım hakkını kullanmışsa, malın garanti süresi içinde tekrar arızalanması
veya tamiri için gereken azami sürenin aşılması veya tamirinin mümkün
bulunmadığının anlaşılması hâllerinde 11 inci maddede yer alan diğer
seçimlik haklarını kullanabilir. Satıcı tüketicinin talebini reddedemez. Bu
talebin yerine getirilmemesi durumunda satıcı, üretici ve ithalatçı müteselsilen sorumludur.
(4)
Hangi malların garanti belgesi ile satılmak zorunda olduğu ile diğer
uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
İhtiyari
garanti
MADDE
57 – (1)
İhtiyari garanti, tüketicinin yasal hakları saklı kalmak kaydıyla mal veya
hizmetle ilgili; değişim, onarım, bakım, bedel iadesi ve benzeri hususlarda
satıcı, sağlayıcı, üretici veya ithalatçı tarafından verilen ilave taahhüdü
ifade eder.
(2)
İhtiyari garanti taahhüdü süresince, taahhüt edilen hakların kullanılması
nedeniyle tüketiciden masraf talep edilemez.
(3)
Taahhütte bulunan, taahhüdünün yanı sıra ilgili reklam ve ilanlarında yer
alan ifadelerle de bağlıdır. Bu taahhütte, tüketicinin yasal haklarının
saklı olduğu, garantiden faydalanma koşulları, süresi, garanti verenin adı
ile iletişim bilgileri yer almak zorundadır.
(4)
İhtiyari garanti taahhüdünün tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri
saklayıcısı ile verilmesi zorunludur.
(5)
İhtiyari garanti taahhüdü, bu maddede öngörülen özellikleri taşımasa bile
taahhütte bulunanı bağlar.
Satış
sonrası hizmetler
MADDE
58 – (1)
Üretici veya ithalatçılar, ürettikleri veya ithal ettikleri mallar için
Bakanlıkça belirlenen kullanım ömrü süresince, satış sonrası bakım ve
onarım hizmetlerini sağlamak zorundadır.
(2)
Üretici veya ithalatçılar, yönetmelikle belirlenen mallar için Bakanlıkça
onaylı satış sonrası hizmet yeterlilik belgesi almak zorundadır.
(3)
Bir malın yetkili servis istasyonlarındaki tamir süresi, yönetmelikle
belirlenen azami süreyi geçemez.
(4)
Üretici veya ithalatçılar, yetkili servis istasyonlarını kendileri
kurabileceği gibi servis istasyonlarının verdiği hizmetlerden sorumlu olmak
şartıyla kurulu bulunan servis istasyonlarından veya servis
organizasyonlarından da faydalanabilir.
(5)
Herhangi bir üretici veya ithalatçıya bağlı olmaksızın faaliyette bulunan
servis istasyonları da verdikleri hizmetten dolayı tüketiciye karşı
sorumludur.
(6)
İthalatçının herhangi bir şekilde ticari faaliyetinin sona ermesi hâlinde
bakım ve onarım hizmetlerinin sunulmasından garanti süresi boyunca satıcı,
üretici ve yeni ithalatçı müteselsilen sorumludur. Garanti süresi
geçtikten sonra ise kullanım ömrü süresince bakım ve onarım hizmetlerini
üretici veya yeni ithalatçı sunmak zorundadır.
(7)
Servis istasyonlarının kuruluşu, işleyişi, sayısı, özellikleri ile diğer
uygulama usul ve esasları yönetmelikle belirlenir.
Tüketicinin
bilinçlendirilmesi
MADDE
59 – (1)
Tüketicinin bilinçlendirilmesi konusunda örgün ve yaygın eğitim
kurumlarının ders programlarına, Bakanlığın görüşü alınarak Millî Eğitim
Bakanlığınca gerekli ilaveler yapılır.
(2)
Ülke genelinde yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşları 08.00-22.00
saatleri arasında, ayda on beş dakikadan az olmamak üzere tüketicinin
bilinçlendirilmesi amacıyla yayınlar yapmak zorundadır. Yapılan yayınların
tarih, saat, süre ve içerik bilgileri liste hâlinde her ay düzenli olarak
Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna bildirilir. Bu saatler dışında yapılan
yayınlar, aylık on beş dakikalık süreye dâhil edilmez. Bu süreler, Radyo ve
Televizyon Üst Kurulu tarafından denetlenir ve sonuçları Bakanlığa
bildirilir.
Tüketici
ödülleri
MADDE
60 – (1)
Tüketici ödülleri, tüketicinin korunması ve bilinçlendirilmesi ile yasal
haklarını kullanmaları konusunda özendirilmesi amaçlarına yönelik olarak
verilen ödüllerdir.
(2)
Tüketici ödülü ve benzeri isimler altında verilen ödüllerin herhangi bir
menfaat temin edilmeksizin verilmesi ve bu ödüllerin önceden ilan edilen
objektif kriterlere dayanması esastır.
(3)
Tüketici ödülü verilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
ALTINCI
KISIM
Ticari
Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar
Ticari
reklam
MADDE
61 – (1)
Ticari reklam, ticaret, iş, zanaat veya bir meslekle bağlantılı olarak; bir
mal veya hizmetin satışını ya da kiralanmasını sağlamak, hedef kitleyi
oluşturanları bilgilendirmek veya ikna etmek amacıyla reklam verenler
tarafından herhangi bir mecrada yazılı, görsel, işitsel ve benzeri yollarla
gerçekleştirilen pazarlama iletişimi niteliğindeki duyurulardır.
(2)
Ticari reklamların Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu
düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olmaları esastır.
(3)
Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar
edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve
suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları,
çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.
(4)
Reklam olduğu açıkça belirtilmeksizin yazı, haber, yayın ve programlarda,
mal veya hizmetlere ilişkin isim, marka, logo veya diğer ayırt
edici şekil veya ifadelerle ticari unvan veya işletme adlarının reklam
yapmak amacıyla yer alması ve tanıtıcı mahiyette sunulması örtülü reklam
olarak kabul edilir. Her türlü iletişim aracında sesli, yazılı ve görsel
olarak örtülü reklam yapılması yasaktır.
(5)
Aynı ihtiyaçları karşılayan ya da aynı amaca yönelik rakip mal veya
hizmetlerin karşılaştırmalı reklamı yapılabilir.
(6)
Reklam verenler ticari reklamlarında yer alan iddiaların doğruluğunu
ispatla yükümlüdür.
(7)
Reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları bu madde hükümlerine
uymakla yükümlüdür.
(8)
Ticari reklamlara ilişkin getirilecek sınırlamalar ile bu reklamlarda
uyulması gereken usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Haksız
ticari uygulamalar
MADDE
62 – (1)
Bir ticari uygulamanın; mesleki özenin gereklerine uymaması ve ulaştığı
ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun ortalama üyesinin mal veya
hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozması veya
önemli ölçüde bozma ihtimalinin olması durumunda haksız olduğu kabul
edilir. Özellikle aldatıcı veya saldırgan nitelikte olan uygulamalar ile
yönetmelik ekinde yer alan uygulamalar haksız ticari uygulama olarak kabul
edilir. Tüketiciye yönelik haksız ticari uygulamalar yasaktır.
(2)
Ticari uygulamanın haksız olduğunun iddia edilmesi hâlinde, ticari
uygulamada bulunan, bu uygulamasının haksız ticari uygulama olmadığını
ispatla yükümlüdür.
(3)
Haksız ticari uygulamanın reklam yoluyla gerçekleştirildiği hâllerde bu
Kanunun 61 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(4)
Haksız ticari uygulamaların tespit edilmesine ve bunların denetlenmesine
ilişkin usul ve esaslar ile her hâlükârda haksız ticari uygulama olarak
kabul edilecek uygulamalar yönetmelikle belirlenir.
Reklam
Kurulu
MADDE
63 – (1)
Ticari reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme ve haksız ticari
uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeleri yapma, bu
hususlar çerçevesinde inceleme ve gerektiğinde denetim yapma, inceleme ve
denetim sonucuna göre durdurma veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para
cezası veya gerekli görülen hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma
cezası verme hususlarında görevli bir Reklam Kurulu oluşturulur. Kurultedbiren durdurma
kararı verme yetkisini Reklam Kurulu Başkanına devredebilir. Kurulun
kararları Bakanlıkça uygulanır.
(2)
Başkanlığı, Bakanın görevlendireceği ilgili Genel Müdür tarafından
yürütülen Reklam Kurulu;
a)
Bakanlığın ilgili Genel Müdür yardımcıları arasından görevlendireceği bir
üye,
b)
Adalet Bakanlığının, bu Bakanlıkta idari görevlerde çalışan hâkim veya
savcılar arasından görevlendireceği bir üye,
c)
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının görevlendireceği bir üye,
ç)
Sağlık Bakanlığının görevlendireceği bir üye,
d)
Kültür ve Turizm Bakanlığının görevlendireceği bir üye,
e)
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görevlendireceği bir üye,
f)
Türk Standartları Enstitüsünden bir üye,
g)
Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyelerinin kendi aralarından
seçeceği bir üye,
ğ)
Yükseköğretim Kurulunun, reklamcılık, iletişim veya ticaret hukuku alanında
uzman öğretim üyeleri arasından görevlendireceği bir üye,
h)
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin, Türkiye Medya ve İletişim Meclisi
üyeleri arasından görevlendireceği bir üye,
ı)
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonunun görevlendireceği bir üye,
i)
Tüketici Konseyinin Konseye katılan tüketici örgütü temsilcileri arasından
seçeceği bir üye,
j)
Reklam verenler derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir
üye,
k)
Reklamcılar derneklerinin veya varsa üst kuruluşlarının seçeceği bir üye,
l)
Türk Eczacıları Birliğinin görevlendireceği eczacı bir üye,
m)
Türk Diş Hekimleri Birliğinin görevlendireceği diş hekimi bir üye,
n)
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyinin görevlendireceği doktor bir üye,
o)
Türkiye Barolar Birliğinin görevlendireceği avukat bir üye,
olmak üzere
başkan dâhil on dokuz üyeden oluşur.
(3)
Kurul üyelerinin görev süreleri üç yıldır. Süresi bitenler yeniden
görevlendirilebilir veya seçilebilir. Üyelikler herhangi bir sebeple
boşaldığı takdirde boşalan üyeliklere ikinci fıkra esasları dâhilinde bir
ay içinde görevlendirme veya seçim yapılır. Süresi dolan üyenin görevi,
yeni üye görevine başlayıncaya kadar devam eder.
(4)
Kurul ayda en az bir defa veya ihtiyaç duyulduğu her zaman Başkanın çağrısı
üzerine toplanır.
(5)
Kurul, Başkan dâhil en az on bir üyenin hazır bulunması ile toplanır ve
toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Oyların eşit olması
hâlinde Başkanın oy kullandığı taraf çoğunluğu sağlar.
(6)
Bakanlıkça, Kurulun karar vermesine yardımcı olmak üzere sektörel alanlarda
ihtisas komisyonları kurulur. Komisyonlar, başkan dâhil en az üç en fazla
beş kişiden oluşur.
(7)
Kurul Başkan ve üyeleri ile ihtisas komisyonu başkan ve üyelerine ödenecek
huzur hakkı ve huzur ücreti ile buna ilişkin usul ve esaslar Maliye
Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
(8)
Kurul, incelemesini ilgili belgelerin yer aldığı dosya üzerinden yapar.
Kurulun sekretarya hizmetleri Genel Müdürlük tarafından yerine getirilir.
(9)
Kurul, gerekli gördüğü takdirde özel uzmanlık gerektiren hususlarla ilgili
olarak ihtisas sahibi üniversiteler, özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek
kişilerin görüşlerine başvurabilir.
(10)
Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması ve
ekonomik çıkarlarının korunması amacıyla Bakanlıkça açıklanır.
(11)
Reklam Kurulunun ve ihtisas komisyonlarının kuruluşu, görevleri, çalışma
usul ve esasları ile sekretarya hizmetleri ve diğer hususlar yönetmelikle
belirlenir.
YEDİNCİ KISIM
Tüketici
Kuruluşları
BİRİNCİ BÖLÜM
Tüketici
Konseyi ve Reklam Konseyi
Tüketici
Konseyi
MADDE
64 – (1)
Tüketici sorunlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ile çıkarlarının
korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri araştırmak ve bu Kanunun
uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri öncelikle ele alınmak üzere
ilgili mercilere iletmek amacıyla yılda en az bir kez Bakanlığın
koordinatörlüğünde Tüketici Konseyi toplanır.
(2)
Tüketici Konseyine kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin
sayısı, hiçbir şekilde Konseyin toplam üye sayısının yüzde ellisinden fazla
olamaz.
(3)
Tüketici Konseyinin üyeleri, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar
yönetmelikle belirlenir.
Reklam
Konseyi
MADDE
65 – (1)
Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak
çağdaş iletişim uygulamalarını takip etmek, reklam sektörünün ve reklam
denetim işlevinin geliştirilmesine yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak,
bu alanda görüş ve önerilerde bulunmak ve bu görüş ve önerileri ilgili
mercilere iletmek amacıyla yılda en az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde
Reklam Konseyi toplanır.
(2)
Reklam Konseyine kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin sayısı,
hiçbir şekilde Konseyin toplam üye sayısının yüzde ellisinden fazla olamaz.
(3)
Reklam Konseyinin üyeleri, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar
yönetmelikle belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Tüketici
Hakem Heyeti
Kuruluşu
ve görev alanı
MADDE
66 – (1)
Bakanlık, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan
doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde ve
yeterlilik şartları yönetmelikle belirlenen ilçe merkezlerinde en az bir
tüketici hakem heyeti oluşturmakla görevlidir.
(2)
Başkanlığı illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya bunların
görevlendireceği bir memur tarafından yürütülen tüketici hakem heyeti;
a)
Belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından
görevlendireceği bir üye,
b)
Baronun, mensupları arasından görevlendireceği bir üye,
c)
Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının ya da
bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret odasının;
satıcının esnaf ve sanatkâr olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve sanatkârlar
odaları birliğinin, ilçelerde ise en fazla üyeye sahip esnaf ve sanatkârlar
odasının görevlendireceği bir üye,
ç)
Tüketici örgütlerinin kendi aralarından seçecekleri bir üye,
olmak üzere
başkan dâhil beş üyeden oluşur. Başkan ve üyelerin bu fıkrada yer alan
niteliklere sahip yedekleri de ayrıca belirlenir.
(3)
Tüketici hakem heyetinin oluşumunun sağlanamadığı yerlerde noksan
üyelikler, yönetmelikle belirlenen üyelik niteliklerine sahip Devlet
memurları arasından illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam
tarafından tamamlanır.
Raportör
MADDE
67 – (1)
Raportörler il ve ilçe merkezlerinde kurulu bulunan tüketici hakem
heyetlerinde istihdam edilebilir. Raportör sayısının yeterli olmadığı
illerde ticaret il müdürü tarafından ticaret il müdürlüğü personeli
arasından, ilçelerde ise kaymakam tarafından ilçede görevli Devlet
memurları arasından yeterli sayıda raportörgörevlendirilir.
(2)
Tüketici hakem heyeti raportörleri, heyetin çalışmalarına ve
kararlarına esas olacak dosyaları hazırlamak ve uyuşmazlığa ilişkin raporu
sunmakla görevlidir.
Başvuru
MADDE
68 – (1)
Değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici
hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda il
tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde bulunan illerde ise iki
bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il
tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu değerlerin üzerindeki
uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamaz.
(2)
Tüketici hakem heyetleri kendilerine yapılan başvuruları gereğini yapmak
üzere kabul etmek zorundadır.
(3)
Başvurular, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu veya tüketici işleminin
yapıldığı yerdeki tüketici hakem heyetine yapılabilir. Tüketici hakem
heyetinin bulunmadığı yerlerde ise başvuruların nerelere yapılacağı ve bu
başvuruların hangi tüketici hakem heyetince karara bağlanacağı yönetmelikle
belirlenir.
(4)
Bu maddede belirtilen parasal sınırlar her takvim yılı başından itibaren
geçerli olmak üzere, o yıl için4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan
edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Bu artışların
hesabında on Türk Lirasının küsuru dikkate alınmaz.
(5)
Bu madde tüketicilerin ilgili mevzuatına göre alternatif uyuşmazlık çözüm
mercilerine başvurmasına engel değildir.
İnceleme
MADDE
69 – (1)
Tüketici hakem heyetleri uyuşmazlık konusuna ilişkin her türlü bilgi ve
belgeyi taraflardan, ilgili kurum veya kuruluşlardan isteyebilir.
Karar
ve karara itiraz
MADDE
70 – (1)
İl ve ilçe tüketici hakem heyetinin verdiği kararlar tarafları bağlar.
(2)
Tüketici hakem heyeti kararları 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı
Tebligat Kanunu hükümlerine göre taraflara tebliğ edilir. Tüketici hakem
heyetinin kararları, İcra ve İflâs Kanununun ilamların yerine getirilmesi
hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir.
(3)
Taraflar, tüketici hakem heyetinin kararlarına karşı tebliğ tarihinden
itibaren on beş gün içinde tüketici hakem heyetinin bulunduğu yerdeki
tüketici mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, tüketici hakem heyeti
kararının icrasını durdurmaz. Ancak talep edilmesi şartıyla hâkim, tüketici
hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir.
(4)
İtiraz olunan kararın, esas yönünden kanuna uygun olup da, kanunun olaya
uygulanmasında hata edilmiş olmasından dolayı itirazın kabul edilmesi
gerektiği veya kanuna uymayan husus hakkında yeniden yargılamayı
gerektirmediği takdirde tüketici mahkemesi evrak üzerinde, kararı
değiştirerek veya düzelterek onama kararı verebilir. Tarafların
kimliklerine, ticari unvanlarına ait yanlışlıklarla, yazı, hesap veya diğer
açık ifade yanlışlıkları hakkında da bu hüküm uygulanır. Karar, usule ve
kanuna uygun olup da gösterilen gerekçe doğru bulunmazsa, gerekçe
değiştirilerek veya düzeltilerek onanır.
(5)
Tüketici hakem heyeti kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine tüketici
mahkemesinin vereceği karar kesindir.
(6)
Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan
itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık
asgari ücret tarifesine göre nisbi tarife üzerinden vekâlet
ücretine hükmedilir.
(7)
Uyuşmazlıkla ilgili olarak tüketici hakem heyeti tarafından tüketici
aleyhine verilen kararlarda tebligat ve bilirkişi ücretleri Bakanlıkça
karşılanır. Uyuşmazlığın tüketicinin lehine sonuçlanması durumunda ise,
tebligat ve bilirkişi ücretleri 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre karşı
taraftan tahsil olunarak bütçeye gelir kaydedilir.
Huzur
hakkı ve ücreti
MADDE
71 – (1)
Tüketici hakem heyeti başkan ve üyelerine, raportör olarak
görevlendirilen diğer kamu personeline ödenecek huzur hakkı ve huzur ücreti
ile bilirkişi ücreti ve bu ödemelere ilişkin usul ve esaslar Maliye
Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Diğer
hususlar
MADDE
72 – (1)
Tüketici hakem heyetlerinin kurulması, çalışma usul ve esasları, raportörlerin nitelikleri
ile bilirkişilik müessesesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar
yönetmelikle belirlenir.
SEKİZİNCİ KISIM
Yargılama,
Denetim ve Cezaya İlişkin Hükümler
Tüketici
mahkemeleri
MADDE
73 – (1)
Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek
uyuşmazlıklara ilişkin davalarda tüketici mahkemeleri görevlidir.
(2)
Tüketici mahkemeleri nezdinde Bakanlık, tüketiciler ve tüketici örgütleri
tarafından açılan davalar 2/7/1964tarihli ve 492 sayılı Harçlar
Kanununda düzenlenen harçlardan muaftır.
(3)
Tüketici örgütleri üst kuruluşlarınca açılacak davalarda bilirkişi ücreti
ve davanın davacı aleyhine sonuçlanması durumunda, hükmedilen vekâlet
ücreti Bakanlıkça karşılanır. Davanın, davalı aleyhine sonuçlanması
durumunda, bilirkişi ücreti Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümlerine göre davalıdan tahsil olunarak bütçeye gelir kaydedilir.
(4)
Tüketici mahkemelerinde görülecek davalar 12/1/2011 tarihli ve
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun Altıncı Kısım hükümlerine göre
yürütülür.
(5)
Tüketici davaları, tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici
mahkemesinde de açılabilir.
(6)
Tüketici örgütleri, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile Bakanlık; haksız
ticari uygulamalar ve ticari reklamlara ilişkin hükümler dışında, genel
olarak tüketicileri ilgilendiren ve bu Kanuna aykırı bir durumun doğma
tehlikesi olan hâllerde bunun önlenmesine veya durdurulmasına ilişkin
ihtiyati tedbir kararı alınması veya hukuka aykırı durumun tespiti,
önlenmesi veya durdurulması amacıyla tüketici mahkemelerinde dava açabilir.
(7)
Genel olarak tüketicileri ilgilendiren davalarda davacı, verilen kararların
yayımlanmasını talep edebilir. Talebin mahkemece kabul edilmesi hâlinde bu
karar, masrafları davalıdan alınmak üzere ülke düzeyinde yayımlanan
gazetelerden en az üçünde derhâl ilan edilir.
(8)
Tüketici mahkemelerince verilen kesinleşmiş kararlar, Ulusal Yargı Ağı
Bilişim Sistemi üzerinden Bakanlığa iletilir. Tüketici hakem heyetleri
kararlarına karşı yapılan itiraz sonucu verilen kararlar, kararı veren
mahkeme tarafından ilgili tüketici hakem heyetine gönderilir.
Üretimin
veya satışın durdurulması ve malın toplatılması
MADDE
74 – (1)
Satışa sunulan bir seri malın ayıplı olduğunun tespiti, üretiminin veya
satışının durdurulması, ayıbın ortadan kaldırılması ve satış amacıyla
elinde bulunduranlardan toplatılması için Bakanlık, tüketiciler veya
tüketici örgütleri dava açabilir.
(2)
Satışa sunulan seri malın ayıplı olduğunun mahkeme kararı ile tespit
edilmesi hâlinde, mahkeme ayıbın niteliğine göre malın satışını geçici
olarak durdurma veya ayıbı giderme kararları verebilir. Üretici veya
ithalatçı mahkeme kararının tebliğ tarihinden itibaren en geç üç ay içinde
malın ayıbını ortadan kaldırmakla yükümlüdür. Malın ayıbının ortadan
kalkmasının imkânsız olması hâlinde mal, üretici veya ithalatçı tarafından
toplanır veya toplattırılır. Toplatılan mallar taşıdıkları risklere göre
kısmen veya tamamen imha edilir veya ettirilir. İmha edilen malla ilgili
tüketicinin dava ve tazminat hakları saklıdır.
(3)
Satışa sunulan bir seri malın, tüketicinin güvenliğini tehlikeye sokan bir
ayıp taşıması durumunda Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve
Uygulanmasına Dair Kanun hükümleri saklıdır.
Denetim
MADDE
75 – (1)
Bu Kanunun uygulanmasında, Bakanlık müfettişleri, gümrük ve ticaret denetmenleri ile
Bakanlıkça görevlendirilecek personel, mal veya hizmet sunulan her yerde denetleme,
inceleme ve araştırma yapmaya yetkilidir.
(2)
Bu Kanun kapsamına giren hususlarda, yetkili ve görevli kişi veya
kuruluşlara her türlü bilgi ve belgenin doğru olarak gösterilmesi veya
istenmesi hâlinde belgelerin aslının veya onaylı kopyalarının verilmesi
zorunludur.
Tüketici
ürünü ve hizmet denetimi
MADDE
76 – (1)
Tüketici ürünü; hizmet sektöründe kullanılanlar dâhil olmak üzere
tüketicilerin kullanması için tasarlanan veya makul koşullarda tüketiciler
tarafından kullanılması öngörülen, gerek ticari faaliyetler sonucunda
gerekse başka yollarla tedarik edilen veya kullanılabilir hâle getirilen
yeni, kullanılmış veya ıslah edilmiş her türlü üründür.
(2)
Üretici veya dağıtıcının, tüketiciye açıkça bilgi vermesi kaydıyla antika
olan veya kullanılmadan önce tamir veya ıslah edilmesi gereken ikinci el
ürünler birinci fıkra kapsamında değerlendirilmez.
(3)
Tüketici ürünleri ile tüketiciye sunulan hizmetler; can ve mal güvenliğine
ve çevreye zarar vermemeli, uygulanması zorunlu her türlü idari ve teknik
düzenlemeye uygun olmalıdır.
(4)
Bakanlık sorumlu olduğu tüketici ürünlerinin piyasa gözetimi ve denetimini
Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun
hükümlerine göre yerine getirmekle görevlidir.
Ceza
hükümleri
MADDE
77 – (1)
Bu Kanunun 4 üncü, 6 ncı, 7 nci, 18 inci, 19 uncu, 20 nci,
21 inci, 23 üncü, 26 ncı, 30 uncu, 33 üncü, 35 inci, 48 inci, 49 uncu,
51 inci, 52 nci, 54 üncü ve 57 nci maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen her
bir işlem veya sözleşme için iki yüz Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(2)
Bu Kanunun 5 inci maddesi uyarınca belirlenen haksız şartların tüketici
sözleşmelerinde kullanılması durumunda, Bakanlıkça verilecek süre içinde bu
haksız şartın sözleşme metninden çıkarılmaması hâlinde, aykırılığın tespit
edildiği her bir sözleşme için iki yüz Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(3)
Bu Kanunun 24 üncü, 25 inci, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 34 üncü, 36 ncı,
37 nci, 38 inci, 39 uncu, 41 inci, 43 üncü, 45 inci, 46 ncı maddeleri
ile 31 inci maddesinin birinci, ikinci ve dördüncü, 40 ıncı maddesinin
ikinci, 47 ncimaddesinin üçüncü, dördüncü, beşinci, yedinci ve 50 nci maddesinin
dördüncü, beşinci, altıncı, yedinci, dokuzuncu ve on birinci fıkralarında
belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit
edilen her bir işlem veya sözleşme için bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(4)
Bu Kanunun 44 üncü maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket
edenler hakkında teslim edilmeyen her konut için yirmi bin Türk Lirası, 50 nci maddesinin
onuncu fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında aykırılığı tespit edilen
her bir işlem veya sözleşme için bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(5)
Bu Kanunun 40 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası ile 47 nci ve
50 nci maddelerinin ikinci fıkralarında belirtilen yükümlülüklere
aykırı hareket edenler hakkında yüz bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(6)
Bu Kanunun 55 inci ve 56 ncı maddelerinde belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket eden üretici ve ithalatçı hakkında piyasaya
arz edilen; satıcı hakkında tüketiciye satışı yapılan her bir mal için iki
yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(7)
Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde belirtilen hususlara aykırı olarak
ödül verenler hakkında yüz bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(8)
Bu Kanunun 31 inci maddesinin üçüncü fıkrasında, 42 nci maddesinde
ve 50 nci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen
yükümlülüklere aykırı hareket edenlere bu aykırılığın giderilmesi için bir
ay süre verilir. Bu süre sonunda aykırılığın giderilmemesi hâlinde 31 inci
maddenin üçüncü fıkrasına aykırı hareket eden kart çıkaran kuruluşlara beş
milyon Türk Lirası, 42 nci maddeye ve 50 nci maddenin
sekizinci fıkrasına aykırı hareket edenler hakkında beş yüz bin Türk Lirası
idari para cezası uygulanır.
(9)
Bu Kanunun 53 üncü maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden
süreli yayın kuruluşları hakkında beş bin Türk Lirası; aykırılık ülke
genelinde dağıtımı yapılan süreli yayın ile gerçekleştirilmiş ise yüz bin
Türk Lirası idari para cezası uygulanır. Süreli yayın kuruluşu, kampanyayı
ve kampanyaya ilişkin her türlü reklam ve ilanı da durdurur. Aykırılığın
devamı hâlinde, reklam ve ilanın durdurma zorunluluğunun doğduğu tarihten
itibaren her sayı/gün için on bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(10)
Bu Kanunun 58 inci maddesine aykırı davranan üretici ve ithalatçılar hakkında,
satış sonrası hizmet yeterlilik belgesinin alınmaması durumunda yüz bin
Türk Lirası; kurulmayan her bir servis istasyonu için on bin Türk Lirası;
servis istasyonlarında tespit edilen eksiklik ve aykırılıklarla ilgili
olarak her bir servis istasyonu için bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır.
(11)
Bu Kanunun 59 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere
aykırı hareket eden radyo ve televizyonlar hakkında on bin Türk Lirası
idari para cezası uygulanır.
(12)
Bu Kanunun 61 inci maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden
reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları hakkında durdurma
veya aynı yöntemle düzeltme veya idari para cezası ve gerekli görülen
hâllerde de üç aya kadar tedbiren durdurma cezası uygulanır.
Reklam Kurulu, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir.
Aykırılık;
a)
Yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise
on bin Türk Lirası,
b)
Ülke genelinde yayın yapan televizyon kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise
iki yüz bin Türk Lirası,
c)
Süreli yayınlar aracılığıyla gerçekleşmiş ise (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen cezaların yarısı,
ç)
Yerel düzeyde yayın yapan radyo kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise beş
bin Türk Lirası,
d)
Ülke genelinde yayın yapan radyo kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise elli
bin Türk Lirası,
e)
İnternet aracılığı ile gerçekleşmiş ise elli bin Türk Lirası,
f)
Kısa mesaj aracılığı ile gerçekleşmiş ise yirmi beş bin Türk Lirası,
g)
Diğer mecralar aracılığı ile gerçekleşmiş ise beş bin Türk Lirası,
idari para
cezası verilir. Reklam Kurulu, idari işleme konu ihlalin bir yıl içinde
tekrar edilmesi hâlinde yukarıda belirtilen idari para cezalarını on katına
kadar uygulayabilir.
(13)
Bu Kanunun 62 nci maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı
hareket edenler hakkında haksız ticari uygulamanın üç aya kadar tedbiren durdurulması
veya durdurulması yaptırımı veya beş bin Türk Lirası idari para cezası
uygulanır. Kurul, ihlalin niteliğine göre bu cezaları birlikte veya ayrı ayrı verebilir.
İdari para cezası, aykırılık ülke genelinde gerçekleşmiş ise elli bin Türk
Lirası olarak uygulanır. Aykırılığın reklam yoluyla gerçekleştirildiğinin
tespiti hâlinde bu maddenin on ikinci fıkra hükümleri uygulanır.
(14)
Bu Kanunun 74 üncü maddesinde belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden
üretici veya ithalatçılar hakkında yüz bin Türk Lirası; 79 uncu maddesinin
birinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket edenler
hakkında beş bin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(15)
Bu Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen yükümlülüklere
aykırı hareket edenler hakkında yedi gün içinde bilgi ve belgelerin doğru
olarak verilmesi veya yerinde inceleme imkânının sağlanması ihtar edilir.
İhtara rağmen aykırılığın devamı hâlinde yirmi beş bin Türk Lirasından az
olmamak üzere aykırılığın tespitinden bir önceki mali yıl sonunda oluşan
yıllık gayrisafi gelirlerinin yüzde birine kadar idari para cezası verilir.
Aykırı fiilin bir yıl içinde tekrar edilmesi hâlinde idari para cezası iki
misli olarak uygulanır.
(16)
Bu Kanunun 76 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen
yükümlülüklere aykırı hizmet sağlayan sağlayıcılar hakkında her bir işlem
için iki yüz Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
(17)
Bu Kanunun 80 inci maddesine aykırı olarak piramit satış sistemini
başlatan, düzenleyen veya toplantı, elektronik posta veya diğer birçok
kimsenin de katılımını sağlamaya elverişli yöntemlerle yayan veya böyle bir
sistemin diğer bir şekilde yayılmasını ticari amaçlarla destekleyenler
hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun
ilgili hükümleri uygulanır.
(18)
Yukarıda belirtilenlerin dışında kalan ancak bu Kanunun getirdiği
yükümlülükler ile Bakanlıkça yönetmelik veya tebliğle belirlenen tedbirlere
uymayanlar hakkında bin Türk Lirasından elli bin Türk Lirasına kadar idari
para cezası verilir.
(19)
Bu maddenin sekizinci, dokuzuncu, on ikinci ve on üçüncü fıkralarındaki
idari para cezaları hariç olmak üzere, aykırılığın tespit edildiği tarih
itibarıyla bir takvim yılında uygulanan toplam idari para cezası tutarının
yirmi beş bin Türk Lirasını aştığı durumlarda, bu miktardan az olmamak ve
yüz milyon Türk Lirasını geçmemek üzere toplam idari para cezası tutarı;
a)
Cezaya muhatap gerçek ya da tüzel kişinin, aykırılığın tespitinden bir
önceki mali yıl sonunda oluşan yıllık gayrisafi gelirlerinin
yüzde beşini aşamaz. Bir önceki yıl gayrisafi gelirinin oluşmaması hâlinde,
tespit tarihi itibarıyla oluşan gayrisafi geliri dikkate alınır. Gayrisafi
gelirlerinin bildirilmediği veya yanlış bildirildiği durumlarda bu bent
hükmü uygulanmaz.
b)
Bankalar, tüketici kredisi veren finansal kuruluşlar ve kart çıkaran
kuruluşlar için, kamuya açıklanan en son finansal tablolarda yayınlanan öz
kaynağının binde beşini aşamaz.
(20)
Bu Kanuna göre idari yaptırım uygulanması, diğer kanunlar gereği yapılacak
işlemleri engellemez. Bakanlık, bu maddenin uygulanmasında oluşacak
tereddütleri gidermeye yetkilidir.
Cezalarda
yetki ve itiraz
MADDE
78 – (1)
Bu Kanunun 77 nci maddesinin ikinci, yedinci, sekizinci,
dokuzuncu ve on birinci fıkralarındaki idari yaptırımlar Bakanlık
tarafından verilir; on ikinci ve on üçüncü fıkraları uyarınca Reklam Kurulu
tarafından karar verilen idari yaptırımlar Bakanlık tarafından uygulanır.
Diğer fıkralarındaki idari yaptırımlar ise yaptırım uygulananın merkezinin
bulunduğu valilik tarafından verilir.
(2)
Bu Kanun hükümlerine göre verilen idari yaptırım kararlarına karşı 6/1/1982 tarihli
ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre idari yargı
yoluna başvurulabilir. Ancak, idare mahkemesinde dava, işlemin tebliğini
izleyen günden itibaren otuz gün içinde açılır. İdare mahkemesinde iptal
davası açılmış olması, kararın yerine getirilmesini durdurmaz.
(3)
Bu Kanuna göre verilen idari para cezalarının, tebliğinden itibaren bir ay
içinde ödenmesi zorunludur.
DOKUZUNCU
KISIM
Çeşitli
Hükümler
Yiyecek
taklidi ürünler
MADDE
79 – (1)
Gıda ürünü olmamalarına rağmen, sahip oldukları şekil, koku, renk, görünüm,
ambalaj, etiket, hacim veya boyutları nedeniyle olduklarından farklı
görünen ve bu sebeple tüketiciler, özellikle çocuklar tarafından, gıda
ürünleriyle karıştırılarak tüketicilerin sağlığını ve güvenliğini tehlikeye
atan ürünlerin üretilmesi, pazarlanması, ithalatı ve ihracatı yasaktır.
Gıda ürünü olmamalarına rağmen geleneksel el sanatı ürünü olarak gıda ürünü
şeklinde üretilen ve sağlığa zarar vermeyen ürünler, üzerinde uyarı işareti
ve yazısı bulunması şartıyla bu hükmün dışındadır.
(2)
Bakanlık, olduklarından farklı görünerek tüketicilerin sağlığını ve
güvenliğini tehlikeye atan bu ürünlere karşı gerekli tedbirleri almaya ve
düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
(3)
Piyasaya arz edilmiş olan bu ürünlerin güvensizliğinin tespit edilmesi
hâlinde alınacak önlemler ile bu önlemlerin Avrupa Komisyonuna bildirilmesi
hususunda Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına
Dair Kanun hükümleri uygulanır.
(4)
Bakanlık, bu kapsamdaki ürünlerin piyasa gözetimi ve denetimini yapmakla
görevlidir.
(5)
Yiyecek taklidi ürünleri satın alan tüketicilerin uğradıkları maddi ve
manevi zararlar nedeniyle dava açma hakları saklıdır.
Piramit
satış sistemleri
MADDE
80 – (1)
Piramit satış; katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya
koymak karşılığında, sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar bulma
koşuluyla bir para veya malvarlığı kazancı olanağı ümidi veren ve
malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen veya kısmen diğer
katılımcıların da koşullara uygun davranmasına bağlı kılan, gerçekçi
olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi sistemidir.
(2)
Piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi
yasaktır.
(3)
Bakanlık, piramit satış sistemleri ile ilgili gerekli incelemeleri yapmaya
ve varsa elektronik sistemin ülkemizde durdurulması dâhil ilgili kamu kurum
veya kuruluşlarıyla iş birliği içinde gerekli önlemleri almaya yetkilidir.
Test,
muayene ve analizler
MADDE
81 – (1)
Bakanlık, bu Kanunun uygulaması için resmi veya özel kuruluşların laboratuvarlarındanyararlanabilir.
Test ve muayene ücretleri Bakanlık bütçesinden karşılanır.
(2)
Test ve muayene sonuçlarının ilgili idari ve teknik düzenlemesine aykırı
çıkması hâlinde buna ilişkin tüm giderler üretici veya ithalatçıdan Amme
Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
Tahsil olunan test ve muayene ücretleri bütçeye gelir kaydedilir.
Ödenek
MADDE
82 – (1)
Reklam Kurulu, Reklam Konseyi, Tüketici Konseyi ve tüketici hakem
heyetlerinin faaliyetlerine ilişkin masraflar, Bakanlığın tüketicinin
korunması amacına yönelik masrafları ve sair harcamalar Bakanlık bütçesine
konulacak ödenekten karşılanır.
Diğer
hükümler
MADDE
83 – (1)
Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde genel hükümler uygulanır.
(2)
Taraflardan birini tüketicinin oluşturduğu işlemler ile ilgili diğer
kanunlarda düzenleme olması, bu işlemin tüketici işlemi sayılmasını ve bu
Kanunun görev ve yetkiye ilişkin hükümlerinin uygulanmasını engellemez.
Yönetmelikler
ve diğer düzenleyici işlemler
MADDE
84 – (1)
Bakanlık, bu Kanunun uygulanmasıyla ilgili olarak mevzuat çerçevesinde
gerekli tedbirleri almaya ve düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
(2)
Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren altı ay içinde Bakanlık tarafından çıkarılır.
(3)
Bakanlıkça çıkarılacak ikincil düzenlemelerde ilgili kamu kurum ve
kuruluşlarının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, sivil
toplum kuruluşlarının ve meslek örgütlerinin görüşleri alınır.
Kadro
ihdası
MADDE
85 – (1)
Ekli listede yer alan kadrolar ihdas edilerek 13/12/1983 tarihli
ve 190 sayılı Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin eki
(I) sayılı cetvelin Gümrük ve Ticaret Bakanlığına ait bölümüne eklenmiştir.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE
86 – (1) 23/2/1995 tarihli
ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun yürürlükten
kaldırılmıştır. Diğer mevzuatta Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna
yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce açılmış olan davalar açıldıkları
mahkemelerde görülmeye devam eder.
(2)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki tüketici işlemlerine, bunların
hukuken bağlayıcı olup olmadıklarına ve sonuçlarına bu işlemler hangi kanun
yürürlükte iken gerçekleşmiş ise kural olarak o kanun hükümleri uygulanır.
Ancak:
a)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan ve hâlen geçerli
sözleşmelerin bu Kanuna aykırı hükümleri yürürlük tarihinden itibaren
uygulanmaz.
b)
Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce işlemeye başlamış hak düşürücü
süreler ile zamanaşımı süreleri dolmamış ise bu Kanunda öngörülen sürenin
geçmesiyle hak düşürücü süre veya zamanaşımı süresi dolmuş olur.
(3)
Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler yürürlüğe girinceye kadar, bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna dayanılarak
çıkartılan yönetmelik ve diğer mevzuatın, bu Kanuna aykırı olmayan
hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE
87 – (1)
Bu Kanun yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
88 – (1)
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
27/11/2013
|