Güveni kötüye kullanma suçu “Malvarlığına Karşı Suçlar” bölümünde yer almaktadır. Güveni kötüye kullanma suçuna Türk Ceza Kanunu’nun 155. Maddesinde yer verilmiştir.

Bu suça ilişkin ceza; “güven”, “malvarlığı hakkı”, “mülkiyet”, “zilyetlik”, “malik olma iradesi” kavramlarını korumaktadır.

Güveni kötüye kullanma suçu, temelde malik olmayan ancak zilyet olan kimse tarafından işlenebilen bir suçtur. Malik olmayan zilyedin, zilyetliğine dayanarak haksız menfaat elde etmesi durumunda bu suç meydana gelmektedir. Bu suç için varlığın cismani bir görüntüye kavuşturulması gerekmektedir; sıvı ya da gazın depolanması ve şişelenmesi durumlarında olduğu gibi. Güveni kötüye kullanma suçu, hırsızlık ve dolandırıcılık suçlarından ayrılmaktadır. Temel ayrım, zilyedin emrine bırakılan taşınır malın mağdurun özgür iradesi ile veriliyor oluşudur. Hırsızlıkta rızaya karşı bir tavırla zilyetlik zorla elde edilmeye çalışılırken, dolandırıcılıkta iradenin hileli şekilde sakatlanarak zilyetlik elde edilmesi durumu söz konusudur.

Bu suç temel olarak; “zilyetliğin devir amacının dışında bir tasarrufta bulunmak” olarak tanımlanabilmektedir.

Türk Ceza Kanunu 155. Maddesinde yer verilen Güveni Kötüye Kullanma suçuna ilişkin verilecek ceza altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezasıdır. Maddenin ilk fıkrası suçun temel halini düzenlemektedir. Bu fıkraya “başkasına ait olup da” bölümünden sonra, 2005 yılında yapılan değişiklikle “muhafaza etmek veya” bölümü eklenmiştir. Nitelikli halde ise; suç, belirli bir hizmet ilişkisi, sanat icrası veya ticari faaliyet dolayısıyla kendisine tevdi veya teslim edilen kişice işleniyorsa ceza “bir yıldan yedi yıla kadar hapis ve üç bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.” Şeklinde düzenlenmiştir. Örneğin; bir kuru temizlemeciye bıraktığın lüks takımınızın temizlenmesi dışında kullanılıp giyildiğinde gibi.

T.C. Anayasası’nda mala zarar verme suçuna özgü bir düzenleme olmamakla birlikte, mülkiyet hakkı önemli bir yer arz etmektedir. Mala zarar verme suçunun konusu da mülkiyeti koruduğundan anayasal düzende böyle bir koruma sağladığı söylenebilir.

Bu bölümün sonunda ortak hükümler niteliğinde düzenlemeler vardır. Bunlar; Şahsi Cezasızlık Sebepleri veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektirir Şahsi Sebepler, Etkin Pişmanlık ve Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri Uygulanmasıdır. Buna göre;

“Şahsi Cezasızlık Sebebi Veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebep

Madde 167 - Yağma ve nitelikli yağma hariç, bu bölümde yer alan suçların; Haklarında ayrılık kararı verilmemiş eşlerden birinin, üstsoy veya altsoyunun veya bu derecede kayın hısımlarından birinin veya evlat edinen veya evlatlığın, aynı konutta beraber yaşayan kardeşlerden birinin, zararına olarak işlenmesi halinde, ilgili akraba hakkında cezaya hükmolunmaz. Bu suçların, haklarında ayrılık kararı verilmiş olan eşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamayan kardeşlerden birinin, aynı konutta beraber yaşamakta olan amca, dayı, hala, teyze, yeğen veya ikinci derecede kayın hısımlarının zararına olarak işlenmesi halinde; ilgili akraba hakkında şikâyet üzerine verilecek ceza, yarısı oranında indirilir.”

Aradaki bağa istinaden cezanın indirilmesi veya cezanın azaltılması öngörülmüş bir yapı burada mevcuttur.

“Etkin Pişmanlık

Madde 168 – Hırsızlık, mala zarar verme, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflâs, taksirli iflâs suçları tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde, verilecek cezanın üçte ikisine kadarı indirilir. Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmezden önce gösterilmesi halinde, verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir.”

Fiilin icra aşaması bittikten ve sonuçlandıktan sonra failin yaşadığı pişmanlık üzerine kullanılan bir kurum olan etkin pişmanlık halinde verilecek ceza indirilmektedir.

“Tüzel Kişiler Hakkında Güvenlik Tedbiri Uygulanması

Madde 169 - Hırsızlık, güveni kötüye kullanma ve dolandırıcılık suçlarının işlenmesi suretiyle yararına haksız menfaat sağlanan tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.”

Görevi kötüye kullanma suçu; takibi, soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı bir suçtur.